-
Warzywa, owoce: czy rzeczywiście są zdrowsze?
Warzywa, owoce: czy rzeczywiście są zdrowsze? Tym razem ja zapytam Sylwię o to. Pewnie mi nie odpowie, nie ma takiej możliwości (na razie, albo i później…). Wielokrotnie mówiła, właściwie zachwalała i to tak entuzjastycznie odżywianie wyłącznie warzywno-owocowe. Nie pamiętam, co mówiła o produktach zbożowych, ale zapamiętałam, jak krytykowała mięso i jego przetwory. Sama spożywa wyłącznie warzywa i owoce, zdaje się trochę produktów zbożowych, ale po mięso, szynki, wędliny – w ogóle nie sięga. Mówi, że czuje się bardzo zdrowa, że to, co je, bardzo jej smakuje i że mięso oraz jego przetwory nie są w ogóle potrzebne. Zna rozmaite przepisy na pyszne warzywne sałatki, na ciekawe dania warzywne i wiele…
-
Trzy panny: nadzieja, radość i miłość (BJ14)
Trzy panny: nadzieja, radość i miłość. Triada. Tak często pojawia się w filozofii, religii, literaturze, sztuce. W religii są to trzy cnoty: wiara, nadzieja i miłość. Są także trzy święte czczone w kościele prawosławnym, ale też i w katolickim wyznaniu. Wiara, Nadzieja i Miłość, to trzy rzymskie córki świętej Zofii. Na początku naszej ery, za przywiązanie do religii chrześcijańskiej, zostały w bestialski sposób zamordowane przez pogan. W greckiej filozofii, jakże istotna triada wartości u Platona (ale nie tylko): Prawda, Piękno i Dobro. Ta klasyczna triada wyznacza sposób istnienia człowieka, określa sens jego życia i powinności. Prawda (ogólnie mówiąc), to zgodność myśli, poglądów z rzeczywistością. Piękno określa doskonałą organizację i harmonię…
-
Adekwatne poznanie – szansą na przeżycie
Obrazek: Złudzenie, jakoby przedmioty posiadały barwę Wpis Adekwatne poznanie – szansą na przeżycie, jest jedynie szkicowym zarysowaniem zagadnienia. A dokładnie: czy adekwatne poznanie zwiększa szanse na przeżycie. Jeśli mierzyć sukces danego gatunku długością trwania, to człowiek, jako gatunek młody, nie może się pochwalić sukcesem życiowym. Natomiast wiele gatunków sinic i bakterii, których trwanie liczone jest w miliardach lat, należałoby uznać za gatunki, które odniosły prawdziwy sukces. Jeśli jednak za miarę sukcesu – jak to często bywa u ludzi – uznaje się dominację, to nasz gatunek należy do wielce udanych. Wprawdzie dominacja człowieka nad życiem na Ziemi nie jest tak wielka, jak to się wydaje na pierwszy rzut oka. Faktycznie dotyczy…
-
Upadek i wzniosłość. Przekroczenie smugi cienia (BJ13)
Drogie Kochanie, Jaskółeczko… Gdybym Cię zapytał, co to jest upadek i wzniosłość jednocześnie, może byłabyś zdziwiona. Albo nie, jesteś zbyt mądra, aby tego nie pojąć. Od dawna nie byłem w takim nastroju (od dawna, to znaczy, odkąd się znamy). Wszystkie Twoje obrazy, gesty, słowa, uśmiechy, milczenia, osaczyły mnie, zniewoliły. Wiesz, chwilami ze zdumieniem obserwuję sam siebie i zadaję sobie samemu pytanie: czy teraz wiesz, na jakim świecie żyjesz i po co. Nigdy nie doświadczyłem tego strasznego stanu, w którym mężczyzna uświadamia sobie miłość, uczucia posyłane gdzieś w milczenie… Przyjaźnie, znajomości coś znaczyły, lecz to – nie było „t o”. Po prostu jesteś, a ja po prostu muszę Cię kochać. Jestem…
-
Współczesna kosmologia wobec filozofii
Obrazek: Nasza galaktyka – Droga Mleczna Współczesna kosmologia jest nauką fizyczną – kosmologią fizyczną. Nie znaczy to jednak, że utraciła ona swe bliskie związki z filozofią. Związki te datują się od czasów, gdy była kosmologią spekulatywną – kosmologią filozoficzną, ściśle związaną także z mitologią i religią. Kosmologia jako nauka ukształtowała się dopiero w XX stuleciu po zbudowaniu przez Alberta Einsteina ogólnej teorii względności. Występuje tu swoisty paradoks, gdyż blisko spokrewniona z nią astronomia kształt naukowy przybrała już w starożytności. Stała się jedną z pierwszych nauk szczegółowych, powołanych do istnienia przez starożytnych Greków. Einstein podjął w 1917 roku pierwszą próbę zastosowania równań ogólnej teorii względności do całego Wszechświata. Tym samym, tworząc…
-
Wszechpotężna scholastyka: rozum czy wiara (Ch6)
Obrazek: Triumf św. Tomasza z Akwinu ze świętymi i aniołami (Andrea di Bonaiuto, 1366 r., Bazylika Santa Maria Novella, fresk) Wszechpotężna scholastyka: rozum czy wiara, to drugi wpis traktujący o relacjach teologii i filozofii okresu średniowiecza. Losy ideologii chrześcijańskiej różnie się kształtowały do czasu wkroczenia na arenę teologiczną drugiego wielkiego znawcy przedmiotu – św. Tomasza z Akwinu. Opracował on na nowo i kompleksowo kanon religii chrześcijańskiej, różniący się mniej lub bardziej (lecz prawie we wszystkich kwestiach) od doktryny św. Augustyna. I także odmienny od zapatrywań innych ideologów chrześcijaństwa, podejmujących fragmentarycznie zagadnienia teologiczne. Tomasz z Akwinu (1225–1274) próbuje dokonać syntezy chrześcijańskiego Objawienia i filozofii Arystotelesa. Otrzymuje przydomek Doctor Angelicus (Doktor Anielski).…
-
Wszechpotężna scholastyka: teologia wobec filozofii (Ch5)
Scholastyka, ściśle ujmując, obejmuje okres w rozwoju filozofii (i teologii) od około VIII do XVI w. Wpis Wszechpotężna scholastyka: teologia wobec filozofii, omawia także znacznie wcześniejsze dzieje i relacje między tymi dwoma dziedzinami. Z łac. schola, to szkoła, która w nauczaniu średniowiecznym podejmowała próbę uzgodnienia prawd chrześcijańskich z rozumem, z dotychczasowym nauczaniem filozoficznym. Wyrażała dążenia większości uczonych tamtej doby, aby rozumieć to, w co się wierzy. W czasie scholastyki powstało sporo uniwersytetów, w których stosowano specjalne metody nauczania, tak, aby wiarę, objawienie pogodzić z logicznym rozumowaniem. Był taki okres, trwający od początku naszej ery aż do ok. XIV/XV w., kiedy filozofia przygasła, a szeroko i dość stanowczo postępująca chrystianizacja wyzwoliła…
-
Twórczość w nauce: odkrywanie czy konstruowanie
Obrazek: W górach Ałtaj Twórczość w nauce: odkrywanie czy konstruowanie to dwa podejścia i stary spór o charakter twórczości naukowej. Pierwsze podejście można nazwać alternatywnym, drugie natomiast – komplementarnym. Podejście alternatywne jest podejściem tradycyjnym, szeroko rozpowszechnionym. Uwzględnia ono – jako możliwości skrajne – ujęcie twórczości naukowej w kategoriach bądź to odkrycia, bądź – konstrukcji. Pierwsze: odzwierciedla to, co znajduje się w obiektywnej rzeczywistości. Drugie: wytworzenie czegoś, co jeszcze nie istnieje (lub w każdym razie nie jest znane człowiekowi), na kształt wynalazczości technicznej. W pierwszym wypadku prawda naukowa jest „odkrywana”, w drugim natomiast – jest „wytwarzana”. Można zajmować także jakieś stanowiska pośrednie, zakładające, że na twórczość naukową i jej rezultat składają…
-
Pragmatyzm, jako odmiana hedonizmu (He7)
Obrazek: „Arisbe”, dom Charlesa S. Peirce’a, niedaleko Milford, Pensylwania, USA Pragmatyzm, jako odmiana hedonizmu, nie wyczerpuje oczywiście całokształtu charakterystyki tego kierunku. To jeden z wielu wątków opisujących ten nurt w filozofii amerykańskiej. Jednak jest to wątek podstawowy i – można powiedzieć – wyjściowy w rozważaniach na temat pragmatyzmu. Już Beniamin Franklin (XVIII w.) podchwycił popularną ideę utylitaryzmu i zaszczepił ją formującej się społeczności amerykańskiej. Odtąd więc, dobra sytuacja materialna i rzetelność w sprawach finansowych, stały się miernikiem wartości moralnej jednostki. Ogólne założenia pragmatyzmu Antymetafizyczny charakter pozytywistycznej filozofii europejskiej dziewiętnastego stulecia, przeniesiony na grunt amerykański w połączeniu z utylitarystyczną użytecznością, znalazł wyraz w pragmatycznej doktrynie. Doktryna ta jest nie tylko koncepcją…
-
Kłopoty fizyki i kosmologii z uniwersalnością czasu
Kłopoty fizyki i kosmologii z uniwersalnością czasu są nieuniknione. Czas jest kategorią rodzącą rozmaite paradoksy. Sprawia też liczne kłopoty filozofom i uczonym rozlicznych specjalności. Filozofowie borykają się, bez większych osiągnięć, z kwestią uchwycenia natury czasu, czy kwestią realności upływu czasu. Fizycy mają znaczne osiągnięcia w takich zagadnieniach, jak stosunek czasu do materii lub wzajemne relacje między czasem i przestrzenią. Problemy te częściowo rozjaśniła fizyka relatywistyczna. Obecnie intensywnie badany jest problem kwantyzacji czasu (i przestrzeni), związany z drugą najbardziej fundamentalną teorią fizyki współczesnej – mechaniką kwantową. Podjęła go także współczesna kandydatka na kwantową teorię grawitacji – teoria superstrun. Pewne ważne ustalenia fizyczne uzyskano w badaniach termodynamicznych nad strzałką (asymetrią) czasu, związaną…
