Filozofia
-
Weltanschauung, czyli światopogląd Hitlera (RzN5)
Weltanschauung, czyli światopogląd Hitlera zaprząta umysły licznych historyków, filozofów i politologów przez wiele dziesięcioleci. Nieustannie dodawane są nowe rewelacje czy odkrywane nowe elementy, składowe fundamentalnych przekonań Adolfa Hitlera, czyli podstaw, na których zbudowana została zbrodnicza ideologia nazistowskich Niemiec. Waga światopoglądu w ideologii Hitlera Zarówno Adolf Hitler, jak i Alfred Rosenberg (jeden z głównych ideologów Rzeszy) mieli skłonność do używania terminu „światopogląd” (Weltanschauung), kiedy faktycznie mieli na uwadze ideologię. Pragnęli bowiem podkreślić indywidualny stosunek człowieka do otaczającego świata postrzeganego subiektywnie, jaki zawiera się w pojęciu „światopogląd”, choćby w jego prymitywnym pojmowaniu, podczas gdy ideologia zazwyczaj rozumiana jest jako zapatrywania żywione zbiorowo. Chodziło oczywiście o to, by poglądy zwolenników dostarczały im samym poczucia zwartości i pewności,…
-
Czy możliwe są podróże w czasie?
Obrazek: Tunel czasoprzestrzenny Stale podróżujemy w przestrzeni, przemieszczając się z miejsca na miejsce. Zachodzi jednak pytanie: czy możliwe są podróże w czasie – zarówno w przyszłość jak zwłaszcza w przeszłość? Pytanie to nabrało rozgłosu dzięki książce Herberta G. Wellsa „Wehikuł czasu” opublikowanej pod koniec XIX stulecia. Podróże w przeszłość Dzięki teorii względności (STW oraz OTW) problem jest łatwy do rozwiązania jeśli chodzi o podróżowanie w przyszłość, gdyż dylatacja czasu (obu odmian) umożliwia podróżowanie w przyszłość (zob. paradoks ojca i syna). Natomiast zasadnicze znaczenie ma pytanie: czy możliwe są podróże w przeszłość. Słynny matematyk i logik Kurt Gödel wykazał w roku 1949, że OTW dopuszcza możliwość podróżowania w przeszłość, czyli istnienia tzw. pętli…
-
Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne
Rozważania nad naturą czasu i przestrzeni skupiły się wokół pytania, czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. W odpowiedzi na to pytanie – ukształtowały się 3 główne stanowiska: 1. Stanowisko Newtona (fizyki klasycznej): czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. „Absolutne” dla Newtona to niezależne od czegokolwiek, tzn. samodzielne w swym istnieniu (samoistne). „Obiektywne” – to znaczy niezależne od świadomości ludzkiej. Absolutność – pociąga – obiektywność. 2. Stanowisko Kanta: czas i przestrzeń są absolutne (ale w innym sensie niż wg Newtona) i subiektywne. „Absolutne” według Kanta – to niezmienne, wrodzone, aprioryczne – czyli niezależne od doświadczenia. „Subiektywne” – czas i przestrzeń to nie są cechy Wszechświata, to formy naszych zmysłów,…
-
Ogólna teoria względności (OTW)
Obrazek: Trójkąt Riemanna na sferze oraz trójkąt Euklidesa na płaszczyźnie Ogólna teoria względności (OTW), opracowana przez Alberta Einsteina w 1915 r., ustaliła nowe fundamentalne własności czasu i przestrzeni (czasoprzestrzeni). Główną z nich jest zależność czasu i przestrzeni od rozkładu i gęstości materii: w pobliżu wielkich mas czasoprzestrzeń jest zakrzywiona dodatnio, czyli jest czasoprzestrzenią Riemanna. Zamiast: zakrzywienie czasoprzestrzeni można też mówić: krzywizna czasoprzestrzeni. Czasoprzestrzeń Bernharda Riemanna różni się od czasoprzestrzeni Hermanna Minkowskiego tym, że czasoprzestrzeń Minkowskiego jest płaska, niezakrzywiona, euklidesowa (ściślej mówiąc jest „pseudoeuklidesowa”, prawie euklidesowa, gdyż współrzędne przestrzenne występują w niej ze znakiem +, natomiast przestrzenna czasowa – ze znakiem –); a czasoprzestrzeń Riemanna jest zakrzywiona, nieeuklidesowa. Zakrzywienie czasoprzestrzeni może być dodatnie…
-
Szczególna teoria względności (STW)
Obrazek: ślimak przyśpiesza do prędkości światła, ale niestety jej nie osiągnie, gdyż – w odróżnieniu od kwantu światła – posiada masę spoczynkową Szczególna teoria względności (STW), zbudowana przez Alberta Einsteina w 1905r., zawiera nowe wyniki dotyczące czasu i przestrzeni, które można ująć w następujących punktach: 1. Kontrakcja (skrót) Lorentza, 2. Dylatacja (spowolnienie) czasu, 3. Czasoprzestrzeń Minkowskiego, 4. Stożek świetlny, 5. Interwał czasoprzestrzenny, 6. Wielkości absolutne i względne w STW. 1. Kontrakcja (skrót) Lorentza Kontrakcja, czyli skrót Lorentza dotyczy przestrzeni, którą może reprezentować (jednowymiarowo) długość ciała L. Długość ciała L zależy od prędkości V, z jaką to ciało się porusza: im ciało porusza się szybciej, tym jest krótsze. Rozmiar ciała równoległy do ruchu skraca się zgodnie z wzorem: L1 – długość ciała w ruchu LO –…
-
Światopogląd i filozofia w Rzeszy Niemieckiej (RzN4)
Światopogląd i filozofia w Rzeszy Niemieckiej odegrały ogromną rolę w tworzeniu ruchu narodowosocjalistycznego, budowaniu jego siły i skuteczności, w ujarzmieniu wielu milionów umysłów niemieckich mężczyzn i kobiet, a także dzieci. Dlatego zagadnieniu temu postaram się poświęcić kilka kolejnych Wpisów w bloku tematycznym (Welt): Weltanschauung (światopogląd) Hitlera oraz czołowych nazistów: idee, ideologie, mity… Adolf Hitler w Mein Kampf pisał: Idee i systemy filozoficzne, jak również ruchy oparte na zdecydowanych podstawach duchowych, prawdziwe czy nie, nie mogą być przezwyciężone przez zastosowanie siły na pewnym etapie, z wyjątkiem jednej sytuacji. Mianowicie, gdy użycie siły jest w służbie nowej idei lub światopoglądu, który zapłonie nowym ogniem. Idea, ideologia Partia Hitlera, jak wszystkie inne, miała także…
-
Czas i przestrzeń a materia (On16)
CZAS I PRZESTRZEŃ A MATERIA: z tego zakresu tematycznego omówię następujące zagadnienia: 1. Czy istnieją byty nieprzestrzenne i pozaczasowe? 2. Problem istnienia próżni (i pustego czasu) oraz jego filozoficzne znaczenie W kolejnych wpisach: 3. Szczególna teoria względności (STW) o czasie i przestrzeni 4. Ogólna teoria względności (OTW) o czasie i przestrzeni 5. Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne oraz Wnioski monistyczne fizyki relatywistycznej 6. Czy możliwe są podróże w czasie? ICzy istnieją byty nieprzestrzenne i pozaczasowe? Toczy się spór na temat tego zagadnienia. Filozofowie są podzieleni. Materialiści uważają, że istnieją tylko byty przestrzenne i czasowe – bo istnieje tylko materia. Pozostałe kierunki: idealizm, dualizm – zakładają, że istnieją…
-
Przesada nie jest dobra
»Sylwia pyta«: „Przesada chyba w niczym nie jest dobra, ale mogę się mylić?” Jeśli mówisz, że coś jest dobre lub złe (w tym wypadku „przesada”), i mówisz to w swoim imieniu, bo tak sądzisz, a nie traktujesz tego jako prawdy ogólnej, obowiązkowej dla wszystkich, to naturalnie masz rację. Ważniejsze jest to, aby swoje przekonania umieć uzasadnić (gdyby zaszła taka potrzeba), nawet przed samą sobą. Przesada nie jest dobra – Arystoteles A że przesada nie jest dobra, tak uważa – wydaje mi się – większość ludzi. Pierwszy, który zwrócił na to uwagę (jak wynika z mojej wiedzy) był Arystoteles (IV w. p.n.e.), zalecając tzw. złoty środek, czyli umiar w zachowaniu, co miało…
-
Każdy powinien mieć swoją przestrzeń
Sylwia pyta: „Mąż jest ważny, nawet bardzo, ale każdy powinien mieć swoją przestrzeń. Tak uważam. Co sądzisz na ten temat?” Co to znaczy „mieć swoją przestrzeń”? Przecież nie chodzi o przestrzeń w mieszkaniu, chociaż i to jest ważne. Każdy chce mieć w miarę możliwości osobny pokój, gdy chce pobyć sam, a nawet oddzielne mieszkanie lub dom. To ważne i potrzebne, aby każdy z małżonków mógł pobyć w ciszy, ze swoimi sprawami, gdy ten drugi chce np. obejrzeć coś w telewizji lub posłuchać muzyki. Świetnie, gdy oboje oglądają razem jakiś program w TV lub razem słuchają muzyki, gdy łączą ich wspólne zainteresowania, podobne gusty. Ale często (może częściej) pary dobierają się…
-
Nazizm (RzN3)
Obrazek: Adolf Hitler na sesji Reichstagu w 1939 r. – Berlin, Kroll Opera House, gdzie odbywały się obrady po pożarze budynku Reichstagu Pochodzenie nazwy „nazizm” Nazwa „nazizm” pochodzi od skrótu „narodowy socjalizm” – Nationalsozializmus (czytaj pogrubione litery) – i jest używana zamiennie z takimi terminami, jak właśnie „narodowy socjalizm” lub „hitleryzm”. Pojęcie nazizmu i jego charakterystyka są doprecyzowane w poprzednim Wpisie: Totalitaryzm. Nazizm bowiem, jest – obok bolszewizmu – jedną z dwóch podstawowych odmian totalitaryzmu – jest totalitaryzmem faszystowskim. Zob. też Wpis: Faszyzm. Charakterystyka nazizmu Nazizm, spełniając wszystkie podane charakterystyki totalitaryzmu, jednocześnie cechuje się pewnymi swoistościami odróżniającymi go od innych form totalitaryzmu. W tym miejscu wymienię jedynie kilka najważniejszych, eksponując te, które…
