Filozofia
-
Hedonizm: następcy Arystypa (He3)
Obrazek: Plan Aleksandrii w czasach Ptolemeuszy (rekonstrukcja). Hedonizm: następcy Arystypa, pierwsi cyrenaicy, czyli bezpośredni uczniowie Arystypa, prezentowali nauki zgodne z założeniami mistrza. W toku ewolucji szkoły cyrenajskiej, późniejsi jej przedstawiciele daleko odeszli od oryginalnej koncepcji hedonizmu. Szkoła podzieliła się na trzy główne, nie przystające do siebie kierunki. Hegezjasz Przedstawicielem pierwszego z nich był Hegezjasz, który odwrócił stosunek do dwóch fundamentalnych kategorii hedonizmu, tj.: przyjemności i bólu. Zasadą jego etyki (i jego uczniów) było nie dążenie do przyjemności, ale unikanie bólu. Za cel życia człowieka mądrego uważał unikanie cierpień fizycznych i moralnych. Przewagę mądrości zalecał zaangażować do umiejętnego omijania rzeczy złych. Nie widział zatem możliwości na osiągnięcie szczęścia, które miało się składać z…
-
Arystyp z Cyreny – twórca hedonizmu (He2)
Obrazek: Katastrofa statku Aristippusa przybywającego na Rodos (obraz włoskiego malarza – Giuseppe Zocchi) Arystyp z Cyreny – twórca hedonizmu i szkoły cyrenajskiej, filozof i uczeń Sokratesa, żył w latach od ok. 435 do ok. 350/356 p.n.e. Cyrena, z której pochodził (obecnie leży w Libii) należała wówczas do Grecji i nazywana była Kyrēnē. Arystyp z Cyreny – filozof awangardowy Arystyp, to człowiek wykształcony, bogaty, o ujmującej powierzchowności. Wszędzie, gdzie się pojawił, wzbudzał zainteresowanie tak swoim oryginalnym sposobem bycia, siłą charakteru, jak również nową koncepcją życia etycznego. Wykazywał ogromną wrażliwość na piękno, zwłaszcza poezji. Pełen uroku, opanowany, życzliwy i szczodry dla bliskich mu ludzi, cenił zasady życia towarzyskiego – toteż posiadał wielu przyjaciół i możnych protektorów…
-
Hedonizm – wprowadzenie (He1)
Obrazek: Cyrena, ruiny sanktuarium Apolla Hedonizm – wprowadzenie. Arystyp mówił: A rzeczą chwalebną nie jest odmawiać sobie przyjemności, lecz umieć nad nimi panować i nie być ich niewolnikiem. Wyjaśnienie pojęcia Hedonizm (gr. hedone – przyjemność, rozkosz) – filozoficzna doktryna etyczna uznająca przyjemność za najwyższe dobro (lub jedyne), cel życia i naczelny motyw ludzkiego postępowania; to dążenie do przyjemności, a unikanie cierpienia. Hedonizm jest ogólnym określeniem doktryn uznających przyjemność za coś pozytywnego, co buduje szczęście, co jest dobrem samym w sobie, i co jest motorem ludzkiego działania. Powstanie doktryny Sofiści, z gr. sophistés (sofista – sophist), to mądrzy ludzie, często wędrowni nauczyciele z grupy filozofów, przygotowujący młodych ludzi do pełnienia publicznych funkcji, nauczając retoryki, filozofii, polityki, etyki. Głosili sensualizm i relatywizm w filozofii. Najsłynniejszymi sofistami…
-
Człowiek: istota psychofizyczna. Stosunek ciała do duszy
Obrazek: Waga względna mózgu delfina zajmuje drugie miejsce, po człowieku Wpis Człowiek: istota psychofizyczna zawiera omówienie ważnego w filozofii problemu psychofizycznego, czyli stosunku materii do ducha, stosunku umysłu do mózgu lub też umysłu do ciała (ang. mind–body problem), a w religii – stosunku ciała do duszy. 1. Na czym polega problem psychofizyczny? Problem psychofizyczny to zagadnienie stosunku materii (zjawisk fizycznych, materialnych) do ducha (do zjawisk psychicznych, niematerialnych, idealnych, duchowych) w odniesieniu do człowieka. Zwykle określa się go jako problem stosunku umysłu do mózgu lub też stosunku umysłu do ciała (ang. mind–body problem). W tradycji religijnej problem psychofizyczny to problem stosunku ciała do duszy. Problemu tego nie uznają te stanowiska filozoficzne, które negują istnienie w człowieku bądź zjawisk fizycznych, bądź…
-
Spór determinizmu z finalizmem (teleologią)
Obrazek: Świat został stworzony przez Boga w sposób zamierzony i celowy (wyobrażenie) Spór determinizmu z finalizmem (teleologią) dotyczy charakteru porządku panującego w świecie oraz źródeł tego porządku. Stanowisko teleologii (finalizmu) finalizm, z gr. finis – koniec, końcowy stan, cel; teleologia – z gr. telos – cel, teleos – zmierzający do celu Drugim – obok indeterminizmu – przeciwnikiem determinizmu jest finalizm (zwany też teleologią). Finalizm głosi, że nie przyczyny i prawa, lecz cele wyznaczają przebieg zjawisk oraz porządek panujący w świecie. Głosi zatem zasadę powszechnej celowości W sformułowaniu św. Tomasza z Akwinu zasada celowości zawarta jest w stwierdzeniu: każde zjawisko ma swój cel, do którego zmierza, lub zmierzać powinno. Ostatnie słowa zasady dotyczą ludzi, którzy dysponując –…
-
Neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, to fakt czy mit? (SLW3)
Obrazek: Neopozytywizm: Filozofia powinna zajmować się analizą języka… Przeglądając (chociażby) dwa poprzednie wpisy, w których omówiłam program neopozytywizmu i pozytywizmu (wpis 1) oraz program Szkoły L-W (wpis 2), chyba nie trzeba – jak mi się wydaje – długo zastanawiać się, czy neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, to fakt czy mit? Już same nazwiska filozofów skupionych wokół Szkoły, ich specjalizacje i zainteresowania wskazują jednoznacznie na „poruszanie się” w wąskim nurcie, przykrojonym dla filozofii przez neopozytywistów. Znajdująca wyraz w publikacjach Szkoły twórczość, wskazuje na podejmowanie w ogromnej większości zagadnień, postulowanych przez Koło Wiedeńskie. Wystarczy prześledzić opublikowane pozycje przedstawicieli filozofii lwowsko-warszawskiej, aby zorientować się, jakie gatunki filozoficzne były przez nich podejmowane. Dotyczą one w…
-
Szkoła Lwowsko-Warszawska (SLW2)
Obrazek: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie (obecnie Ukraina) Szkoła Lwowsko-Warszawska (SLW), jej program – w moim przekonaniu – nie tylko nawiązuje do programu neopozytywistów, lecz wykazuje istotne podobieństwa. Działalność Szkoły datuje się od przybycia do Lwowa Kazimierza Twardowskiego, a raczej objęcia przez niego katedry filozofii na Uniwersytecie, tj. od roku 1895, i trwa do wybuchu II wojny światowej (nierzadko mówi się o jej kontynuacji w okresie powojennym). Twórca Szkoły i przedstawiciele K. Twardowski urodził się i kształcił w Wiedniu pod kierunkiem filozofa i teologa Franza Brentana, specjalizującego się w psychologii. Za przedstawicieli (bardziej i mniej związanych, bezpośrednich i pośrednich uczniów Twardowskiego) Szkoły uważa się dość liczną grupę uczonych (ok. 80), z których najczęściej…
-
Pozytywizm i neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (SLW1)
Obrazek: Lwów przed 1924 r., widok z wieży ratusza Pozytywizm i neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (i w ogóle w Polsce), to pierwszy, z trzech, wpis dotyczący rozważań, czy można mówić o programie Szkoły jako pokaźnym fragmencie klasycznie pojmowanego neopozytywizmu lub też nazywać go wprost „polskim neopozytywizmem”. Program neopozytywistów, jeśli nawet nie wyznaczał jednoznacznie i zdecydowanie twórczości polskiej filozofii tego okresu w całości, to przynajmniej był obecny w teoriach znakomitej czołówki twórców deklarujących przynależność do SLW. Logiczno – analityczne i empiryczne nastawienie (co stanowiło główny rys neopozytywizmu, zwanego też logicznym empiryzmem), „zapuściło korzenie” na dość długo w filozofii polskiej, a niektóre trendy tego nurtu przetrwały nawet po dziś dzień. Pod względem…
-
Jaka jestem? Ocena a opis. Samouwielbienie
Jaka jestem? Ocena a opis. Sylwia pyta: „Kiedyś czytałam, że nie do końca jest pewne, czy jesteśmy tacy, jak o sobie myślimy, czy raczej tacy, jak myślą o nas inni”. Gdyby człowiek był taki, jak go odczytują ludzie, to byłby na dziesiątki, setki, a może i tysiące sposobów. Byłby – jak ja to mówię – „pokawałkowany”, a nie jakąś spójną całością. Wyłoniłaby się charakterystyka taka, że zdawałoby się – są to różne osoby. Każdy człowiek inaczej mnie odbiera. Niektórzy – podobnie, ale nie identycznie. Czyli tę samą cechę mogłabym mieć i nie mieć zarazem lub – jak na suwaku – cecha ta przejawiałaby się od minusa (zupełny brak) poprzez neutralność do plusa. Jaka…
-
Zasada przyczynowości i związek przyczynowy
Zasada przyczynowości jest jedną z zasad determinizmu. Posiada ona różne sformułowania. Natomiast związek przyczynowy (którego pełna nazwa brzmi: związek przyczynowo-skutkowy) jest to związek zachodzący między przyczyną i skutkiem. 1. Zasada przyczynowości i jej sformułowania Poniżej rozpatrzone zostaną trzy z nich, najczęściej spotykane. (1) Każde zjawisko ma swoją przyczynę, a każda przyczyna ma swój skutek. (2) Każde zjawisko występuje w podwójnej roli (pełni dwie funkcje): najpierw pojawia się jako skutek (wcześniejszego zjawiska), a następnie staje się przyczyną (późniejszego zjawiska). (3) Łańcuchy przyczynowo-skutkowe są nieograniczone, to znaczy nie ma pierwszych przyczyn (czyli zjawisk, które same przyczyn nie posiadają) oraz nie ma ostatnich skutków (czyli zjawisk, które nie rodzą żadnych skutków). Te trzy sformułowania zawierają…
