Filozofia
-
Hedonizm sceptyczny Montaigne’a (He5)
Obrazek: Izba Montaigne’a w jego zamku Hedonizm sceptyczny Montaigne’a ukształtował się w odrodzeniu. Po okresie średniowiecznego zastoju filozoficznego pierwszymi nurtami, jakie wzbudziły zainteresowanie myślicieli były m.in.: humanizm, naturalizm i sceptycyzm. Koncepcje te podjął francuski myśliciel moralista – Michel de Montaigne (1533–1592), który dał początek nowożytnej filozofii. W młodym wieku wiódł barwne życie podróżując po świecie; poznawał ciekawe miejsca, ludzi; czynił obserwacje życia, a swoje spostrzeżenia zapisywał dla przyjemności. Transpozycja hedonizmu w czasach nowożytnych Pisał, że „życie nie jest ani dobre, ani złe, jest tylko miejscem dobra i zła, zależnie od tego, czy zrobicie w nim miejsce dla dobra czy zła”. Filozofii przeznaczył zadanie, by uczyła znajdować to miejsce dla dobra, aby była…
-
Paradoksy pochodzenia Wszechświata
Nauka współczesna, a dokładnie kosmologia kwantowo-relatywistyczna w latach siedemdziesiątych XX stulecia podjęła próbę wyjaśnienia genezy Wszechświata. Wyjaśnienie tego zagadnienia, które tradycyjnie uznawane jest za przynależne do filozofii i teologii, zrodziło liczne paradoksy pochodzenia Wszechświata. 1. Pierwsze wyjaśnienia i paradoksy Jak pisze twórca teorii inflacji Alan Guth, w 1973 r. Edward Tryon zasugerował, że stworzenie Wszechświata z niczego można opisać za pomocą pojęć naukowych. Czasopismo naukowe “Physical Review Letters” odrzuciło jednak artykuł, uznając treść za zbyt spekulatywną. Artykuł ten w spopularyzowanej postaci ukazał się w czasopiśmie „Nature”. Jednakże koncepcja Tryona nie zakładała, że Wszechświat powstał ex nihilo. A przecież „[p]rzy rozważaniach dotyczących stworzenia Wszechświata kluczową kwestią jest wybór punktu startowego. W propozycji Tryona…
-
Dwa wymiary istnienia człowieka
Tendencja do redukcji zdaje się być trwałym i na ogół pozytywnym trendem w rozważaniach człowieka nad światem. Jednakże refleksja nad samym człowiekiem – jego naturą, sposobem bytowania oraz powołaniem – nie powinna owej tendencji ulegać. Prowadzi to bowiem do eliminacji jednego z dwu podstawowych wymiarów istnienia człowieka. Dwa wymiary istnienia człowieka: fakty i wartości Niektórzy filozofowie (na przykład J. Dewey) zrównują wartości z faktami, nie dostrzegając żadnej między nimi różnicy. Nie ulega jednak wątpliwości, że życie ludzkie (a być może wszelkie życie) zakotwiczone jest w dwu sferach: sferze faktów i sferze wartości. Odrębność tych sfer nie przesądza jednak jeszcze ani sposobu istnienia wartości (np. tego, czy są one w pełni…
-
Wyzwania dla Polski w dobie przemian
Wyzwania dla Polski w dobie przemian (końca XX i początku XXI stulecia) miały syndromatyczny charakter. Zresztą proces przemian trwa nadal, dlatego wyzwania te są nadal aktualne. Mimo że tworzyły one ciąg zadań syndromatycznie ze sobą sprzężonych, miały cztery dość odrębne uwarunkowania. Po pierwsze, wynikały z konieczności przezwyciężenia wielowiekowego zacofania Polski w stosunku do krajów Europy Zachodniej; A po drugie, były podyktowane przez konieczność zlikwidowania absurdów zrodzonych w okresie realnego socjalizmu; Po trzecie, były odpowiedzią na błędy popełnione w okresie transformacji ekonomicznej i ustrojowej związanej z odzyskaniem przez Polskę pełnej suwerenności w 1989 roku; Wreszcie po czwarte, były zdeterminowane potrzebą sprostania zadaniom, jakie stawia przed wszystkimi społeczeństwami niebywały rozwój współczesnej nauki…
-
Hedonizm Epikura (He4)
Być może ogród, w którym Epikur przyjmował swoich uczniów wyglądał podobnie… Hedonizm Epikura, to dość odmienna filozofia życia, mimo że nawiązuje do koncepcji hedonistycznej Arystypa – twórcy hedonizmu. Epikureizm powstał w początkach III w. p.n.e., na podstawach materializmu demokrytejskiego i hedonizmu cyrenajskiego. Epikur wyszedł z takich samych założeń etycznych jak Arystyp z Cyreny z domieszką etyki Demokryta, ale założenia te stanowiły tylko szkielet konstrukcji, zaś cała obudowa jest odmienna. Podobnie jak u Arystypa, przyjemność jako taka jest wartością, dobrem i celem. Potrzeby i pragnienia ludzkie dzielił na: naturalne i urojone. Te naturalne podzielił z kolei na: tylko naturalne oraz na konieczne. Wśród tych ostatnich wyróżniał: konieczne do szczęścia, konieczne dla spokoju ciała i konieczne…
-
Internet, informatyzacja, społeczeństwo sieciowe
Pitagoras, a także inni filozofowie, choćby Platon, zafascynowani byli liczbami. Według pitagorejczyków liczby były zasadą świata (arche) – wyjaśniały porządek i wszelkie układy. Wszystko dało się wyrazić za pomocą liczb, cyfr lub po prostu było liczbą. Społeczeństwo, które obecnie się kształtuje, również oparte jest na liczbach, cyfrach. Cały system operacyjny informatyki, telewizja, fotografia, muzyka, telekomunikacja i inne, oparte są na systemie cyfrowym. Historia, zdaje się, zatoczyła koło. Może zresztą nie tyle sama historia, co zapatrywania na historię. Czym jest Internet? Internet (ang. inter-network, między-sieć) – to pojemne określenie. Obejmuje: tekst, dźwięk, obraz i animację. Przede wszystkim jest naczelną organizacją sieci wszystkich komputerów uczestniczących w sieciach lokalnych (pisany jest wielką literą).…
-
Społeczeństwo informacyjne: informacja jako towar
Społeczeństwo informacyjne staje się faktem. W ostatnich dziesięcioleciach nabierało rozmachu w niesłychanie szybkim tempie. Nie tylko ze względu na rozwój informatyki, lecz także przez liczne zastosowania informacji. Jej rola i zakres wciąż się rozszerzają w przekazywaniu wiedzy, w nauce i kształceniu (również na odległość) oraz w porozumiewaniu się. Szczególne zadanie pełni informacja w mass mediach, gdzie jest podstawowym towarem. Trudno sobie wyobrazić działalność jakiegokolwiek resortu państwa, czy dziedziny życia bez dostępu do informacji. Niezwykłą funkcję informacji podkreśla się w tworzeniu i funkcjonowaniu grup społecznych, czyli w kształtowaniu struktury społecznej oraz w relacjach międzyludzkich, co pozwala m.in. zachować międzypokoleniową ciągłość cywilizacyjną. Tworzenie się społeczeństwa informacyjnego Nierzadko mówi się o wielkiej rewolucji…
-
Immanuel Kant – sądy syntetyczne a priori (Ka2)
Obrazek: Młody Immanuel Kant, prawdopodobnie jako absolwent uniwersytetu. Immanuel Kant – sądy analityczne i syntetyczne, to drugi wpis dotyczący filozofii największego filozofa czasów nowożytnych. Chodzi tu o sądy analityczne i syntetyczne oraz poznanie a priori i a posteriori. Sądy Dużo wiedzy o świecie przyrodzie i wartościach – jak wspomina Immanuel Kant – przekazała mu matka, za co jest jej bardzo wdzięczny. Po latach Kant zwierzał się: „Nie zapomnę mojej matce tego nigdy, gdyż ona zaszczepiła we mnie i rozwijała pierwszy zarodek dobra; otworzyła mi serce na piękno natury, poruszyła i rozwijała mą pojętność i jej nauka miała wiecznie trwały, zbawienny wpływ na moje całe życie”. Dorosły Kant wspomina, że jego…
-
Immanuel Kant – filozofia krytyczna (Ka1)
Obrazek: Dom Immanuela Kanta w 1842 r., w Królewcu, obecnie Kaliningrad. Immanuel Kant – filozofia krytyczna , to pierwszy wpis dotyczący filozofii największego myśliciela czasów nowożytnych. Może powinnam zacząć od biografii, która jest tak ciekawa, jak ważna i jednocześnie trudna jest jego filozofia. W kolejnych wpisach spróbuję przybliżyć filozofię Kanta, a także podać trochę informacji o nim samym i jego życiu. Immanuel Kant – twórca filozofii krytycznej Immanuel Kant urodził się w Królewcu 22 kwietnia 1724 r. Jego przodkowie pochodzili ze Szkocji, skąd przez Kłajpedę przywędrowali w poprzednim wieku do Prus Wschodnich. Część rodziny osiedliła się w Szwecji, część pozostała w Kłajpedzie, natomiast ojciec Immanuela, Johann Georg Kant, przeniósł się do…
-
Władysław Tatarkiewicz – teoria szczęścia
Zagadnieniem szczęścia zajmowano się od początków filozofii, zresztą interesuje ono od strony teoretycznej nie tylko filozofów, lecz także uczonych różnych specjalności, psychologów, socjologów, pedagogów. Poniżej omówię koncepcję szczęścia wyłożoną przez Władysława Tatarkiewicza, polskiego filozofa, w pracy O szczęściu (PWN, Warszawa, 1990 r.). Choć do tej pory wiele o szczęściu pisano, to jednak zajmowano się głównie sposobami jego osiągania, co jak sądzono, najbardziej może interesować ludzi. Chodziło o bezpośrednie praktyczne wskazówki. Tatarkiewicz zajął się teoretyczną eksplikacją pojęcia szczęścia, aby globalnie zmierzyć się z wielokrotnie ale wycinkowo podejmowanym tematem. Przedstawia on (w swoim przekonaniu) całe spektrum ujmowania szczęścia, tak w filozofii, jak i w rozumieniu potocznym. Kilka uwag o samym Tatarkiewiczu (1886–1980) Uważany jest za…
