Filozofia
-
Hedonizm Epikura (He4)
Być może ogród, w którym Epikur przyjmował swoich uczniów wyglądał podobnie… Hedonizm Epikura, to dość odmienna filozofia życia, mimo że nawiązuje do koncepcji hedonistycznej Arystypa – twórcy hedonizmu. Epikureizm powstał w początkach III w. p.n.e., na podstawach materializmu demokrytejskiego i hedonizmu cyrenajskiego. Epikur wyszedł z takich samych założeń etycznych jak Arystyp z Cyreny z domieszką etyki Demokryta, ale założenia te stanowiły tylko szkielet konstrukcji, zaś cała obudowa jest odmienna. Podobnie jak u Arystypa, przyjemność jako taka jest wartością, dobrem i celem. Potrzeby i pragnienia ludzkie dzielił na: naturalne i urojone. Te naturalne podzielił z kolei na: tylko naturalne oraz na konieczne. Wśród tych ostatnich wyróżniał: konieczne do szczęścia, konieczne dla spokoju ciała i konieczne…
-
Internet, informatyzacja, społeczeństwo sieciowe
Pitagoras, a także inni filozofowie, choćby Platon, zafascynowani byli liczbami. Według pitagorejczyków liczby były zasadą świata (arche) – wyjaśniały porządek i wszelkie układy. Wszystko dało się wyrazić za pomocą liczb, cyfr lub po prostu było liczbą. Społeczeństwo, które obecnie się kształtuje, również oparte jest na liczbach, cyfrach. Cały system operacyjny informatyki, telewizja, fotografia, muzyka, telekomunikacja i inne, oparte są na systemie cyfrowym. Historia, zdaje się, zatoczyła koło. Może zresztą nie tyle sama historia, co zapatrywania na historię. Czym jest Internet? Internet (ang. inter-network, między-sieć) – to pojemne określenie. Obejmuje: tekst, dźwięk, obraz i animację. Przede wszystkim jest naczelną organizacją sieci wszystkich komputerów uczestniczących w sieciach lokalnych (pisany jest wielką literą).…
-
Społeczeństwo informacyjne: informacja jako towar
Społeczeństwo informacyjne staje się faktem. W ostatnich dziesięcioleciach nabierało rozmachu w niesłychanie szybkim tempie. Nie tylko ze względu na rozwój informatyki, lecz także przez liczne zastosowania informacji. Jej rola i zakres wciąż się rozszerzają w przekazywaniu wiedzy, w nauce i kształceniu (również na odległość) oraz w porozumiewaniu się. Szczególne zadanie pełni informacja w mass mediach, gdzie jest podstawowym towarem. Trudno sobie wyobrazić działalność jakiegokolwiek resortu państwa, czy dziedziny życia bez dostępu do informacji. Niezwykłą funkcję informacji podkreśla się w tworzeniu i funkcjonowaniu grup społecznych, czyli w kształtowaniu struktury społecznej oraz w relacjach międzyludzkich, co pozwala m.in. zachować międzypokoleniową ciągłość cywilizacyjną. Tworzenie się społeczeństwa informacyjnego Nierzadko mówi się o wielkiej rewolucji…
-
Immanuel Kant – sądy syntetyczne a priori (Ka2)
Obrazek: Młody Immanuel Kant, prawdopodobnie jako absolwent uniwersytetu. Immanuel Kant – sądy analityczne i syntetyczne, to drugi wpis dotyczący filozofii największego filozofa czasów nowożytnych. Chodzi tu o sądy analityczne i syntetyczne oraz poznanie a priori i a posteriori. Sądy Dużo wiedzy o świecie przyrodzie i wartościach – jak wspomina Immanuel Kant – przekazała mu matka, za co jest jej bardzo wdzięczny. Po latach Kant zwierzał się: „Nie zapomnę mojej matce tego nigdy, gdyż ona zaszczepiła we mnie i rozwijała pierwszy zarodek dobra; otworzyła mi serce na piękno natury, poruszyła i rozwijała mą pojętność i jej nauka miała wiecznie trwały, zbawienny wpływ na moje całe życie”. Dorosły Kant wspomina, że jego…
-
Immanuel Kant – filozofia krytyczna (Ka1)
Obrazek: Dom Immanuela Kanta w 1842 r., w Królewcu, obecnie Kaliningrad. Immanuel Kant – filozofia krytyczna , to pierwszy wpis dotyczący filozofii największego myśliciela czasów nowożytnych. Może powinnam zacząć od biografii, która jest tak ciekawa, jak ważna i jednocześnie trudna jest jego filozofia. W kolejnych wpisach spróbuję przybliżyć filozofię Kanta, a także podać trochę informacji o nim samym i jego życiu. Immanuel Kant – twórca filozofii krytycznej Immanuel Kant urodził się w Królewcu 22 kwietnia 1724 r. Jego przodkowie pochodzili ze Szkocji, skąd przez Kłajpedę przywędrowali w poprzednim wieku do Prus Wschodnich. Część rodziny osiedliła się w Szwecji, część pozostała w Kłajpedzie, natomiast ojciec Immanuela, Johann Georg Kant, przeniósł się do…
-
Władysław Tatarkiewicz – teoria szczęścia
Zagadnieniem szczęścia zajmowano się od początków filozofii, zresztą interesuje ono od strony teoretycznej nie tylko filozofów, lecz także uczonych różnych specjalności, psychologów, socjologów, pedagogów. Poniżej omówię koncepcję szczęścia wyłożoną przez Władysława Tatarkiewicza, polskiego filozofa, w pracy O szczęściu (PWN, Warszawa, 1990 r.). Choć do tej pory wiele o szczęściu pisano, to jednak zajmowano się głównie sposobami jego osiągania, co jak sądzono, najbardziej może interesować ludzi. Chodziło o bezpośrednie praktyczne wskazówki. Tatarkiewicz zajął się teoretyczną eksplikacją pojęcia szczęścia, aby globalnie zmierzyć się z wielokrotnie ale wycinkowo podejmowanym tematem. Przedstawia on (w swoim przekonaniu) całe spektrum ujmowania szczęścia, tak w filozofii, jak i w rozumieniu potocznym. Kilka uwag o samym Tatarkiewiczu (1886–1980) Uważany jest za…
-
Platon – eugenika starożytna. Arystoteles – krytyka państwa Platona
Platon (427–347 r. p.n.e.), fresk Rafaela Santi (1483–1520) z 1509 r. Platon – eugenika starożytna, czyli preeugenika, to trzeci wpis, z zakresu eugeniki starożytnej. Omawiam tu niezrealizowaną wizję organizacji państwa o totalitarnym charakterze, jaką Platon (jeden z największych greckich filozofów) zawarł w swym dziele, Państwo. Stosunki społeczne, zwłaszcza rodzinne, zaprojektowane zostały na eugenicznych zasadach, które jaskrawo kolidowały z etosem greckiego „polis”. Ustrój państwa Receptą na najlepiej sprawowaną władzę miały być rządy filozofów w ustroju zwanym – timokracją (timé, grec. – cześć, zaszczyt). Chociaż Platon przyznawał, że nie ma „dla niego wyrazu, który by był w użyciu – trzeba by go nazwać timokracją albo timarchią”. Platon prorokował powolną degenerację ustrojów poprzez upadek kultury duchowej oraz zaniedbanie przez państwo nauki i sztuki. Przewidywał również…
-
Jak można wierzyć w Boga? Przecież to bzdura!
Obrazek: Trójca Święta (autor: Pierre-Jules Jollivet, 1794–1871) »Sylwia pyta« Jak można wierzyć w Boga? Przecież to bzdura! „Przecież to jest śmieszne. Jak można wierzyć w coś takiego, że jakiś Bóg jest w trzech osobach! Jak można być w trzech osobach, przecież to niepoważne. Że jakiś Jezus został ukrzyżowany? I że jest Bogiem? To jakaś bzdura. A Duch Święty? To niby co to takiego? To wszystko, to jakaś żenada! Dla mnie to jest nielogiczne. Nie rozumiem, jak można w coś takiego wierzyć???!” Chyba niemal każdy słyszał wypowiedzi tego rodzaju lub podobne słowa krytyki, zarzuty czy uwagi, w swoim lub przypadkowym otoczeniu, albo nawet bezpośrednio skierowane do siebie jako rodzaj pytań (co prawda już z…
-
Sparta, Likurg: twórca ustroju i prawodawca
Obrazek: Teatr w starożytnej Sparcie. W tle widać pasmo gór Tajget Sparta, Likurg: twórca ustroju i prawodawca, to drugi wpis, w którym przedstawiam (oprócz ogólnych wiadomości o starożytnej Sparcie) praktyki eugeniczne stosowane na długo przedtem, zanim Francis Galton użył po raz pierwszy terminu „eugenika” (1883 r.). I z tej racji nazywam je preeugeniką. Kilkanaście zdań o starożytnej Sparcie Sparta powstała po przybyciu plemienia Dorów na Półwysep Peloponeski, które ok. X wieku p.n.e. podporządkowało rdzenną ludność. W IX w. p.n.e. stworzono w dorzeczu Eurotasu wspólnotę pięciu wsi i nazwano Spartą. Wkrótce Spartanie zawładnęli całym terenem Lakonii, a następnie podbili sąsiednią Mesenię w dwóch wojnach w VIII/VII w. p.n.e. Po nieudanym podboju oddalonej…
-
Hedonizm: następcy Arystypa (He3)
Obrazek: Plan Aleksandrii w czasach Ptolemeuszy (rekonstrukcja). Hedonizm: następcy Arystypa, pierwsi cyrenaicy, czyli bezpośredni uczniowie Arystypa, prezentowali nauki zgodne z założeniami mistrza. W toku ewolucji szkoły cyrenajskiej, późniejsi jej przedstawiciele daleko odeszli od oryginalnej koncepcji hedonizmu. Szkoła podzieliła się na trzy główne, nie przystające do siebie kierunki. Hegezjasz Przedstawicielem pierwszego z nich był Hegezjasz, który odwrócił stosunek do dwóch fundamentalnych kategorii hedonizmu, tj.: przyjemności i bólu. Zasadą jego etyki (i jego uczniów) było nie dążenie do przyjemności, ale unikanie bólu. Za cel życia człowieka mądrego uważał unikanie cierpień fizycznych i moralnych. Przewagę mądrości zalecał zaangażować do umiejętnego omijania rzeczy złych. Nie widział zatem możliwości na osiągnięcie szczęścia, które miało się składać z…