-
Problemy nieskończoności świata (1)
Z tematu Problemy nieskończoności świata omówię (w tym wpisie) następujące zagadnienia: Ilościowe i jakościowe problemy nieskończoności świata Problemy nieskończoności Wszechświata związane z czasem i przestrzenią Problem materialnej i przestrzennej nieskończoności Wszechświata: a. stanowisko starożytnych b. stanowisko nauki nowożytnej (1600 r.–1900 r.) c. stanowisko nauki współczesnej (XX w.) oraz zagadnienia: Nieskończoność a nieograniczoność materialna i przestrzenna Wszechświata Problem genetycznej i czasowej nieskończoności Wszechświata Nieskończoność a nieograniczoność genetyczna i czasowa Wszechświata Problemy nieograniczoności Wszechświata Problem wieczności Wszechświata w następnym wpisie, pod nazwą Czy świat jest nieskończony? 1. Ilościowe i jakościowe problemy nieskończoności świata Problemy nieskończoności Wszechświata podejmuje filozofia i kosmologia. Można podzielić je na problemy ilościowe i jakościowe. Przykłady problemów ilościowych: czy ilość materii jest…
-
Diagnostyka i terapia. Praktyka kliniczna
Praktyka kliniczna, która stanowi drugi filar gmachu medycyny, to przede wszystkim diagnostyka i terapia. Ale też i rokowania co do przebiegu choroby i szans na wyleczenie. Przełom w diagnostyce nastąpił w końcu XIX w. za sprawą Wilhelma Röntgena i jego epokowego odkrycia promieni X (nazwanych promieniami rentgenowskimi). Diagnostyka Diagnostyce, czyli nauce o rozpoznawaniu chorób, służą: badanie chorego wywiad analiza objawów i ewentualnie analiza badań laboratoryjnych czy testów. Przełom w diagnostyce nastąpił w końcu XIX w. za sprawą Wilhelma Röntgena i jego epokowego odkrycia promieni X (nazwanych promieniami rentgenowskimi). Fizyk ten (prof. uniw. m.in. w Strasburgu i Monachium), badając promienie katodowe, odkrył w 1895 r. promienie przenikające przez ciała nieprzezroczyste (promieniowanie elektromagnetyczne) oraz wskazał sposób…
-
Patologia w medycynie
Patologia w medycynie – to nauka o przyczynach, objawach i rozwoju chorób oraz ich skutkach. Oparta jest na doświadczeniu. Pierwszym poważnym bodźcem do rozwoju patologii było odkrycie R. Virchowa, że choroby są wynikiem zmian w komórkach. Prowadziło to do sformułowania podstawowej wiedzy o zapaleniach, zakrzepach i białaczce. Początki patologii Jednak pierwsze próby wyjaśniania powstawania chorób i ich skutków pojawiły się już w starożytnej Grecji. Pierwszy wybitny lekarz, uznawany za “ojca medycyny” – Hipokrates, żyjący na przełomie V i IV w. p.n.e. (460–380/370/), sformułował tzw. teorię humoralną. Według tej teorii człowiek dysponuje czterema “humorami” (sokami, płynami organicznymi). Są to: krew, flegma, żółta żółć, czarna żółć. Zachwianie proporcji tych płynów miało prowadzić do choroby.…
-
Fizjologia człowieka
Fizjologia (człowieka) jest to nauka o czynnościach organizmu, o przemianie materii i energii. Wydzieliła się w XIX wieku z anatomii. Jest nauką ściśle związaną z chemią i fizyką oraz właśnie z anatomią. Fizjologia jako nauka Fizjologia zajmuje się rozpoznawaniem funkcjonowania zdrowego organizmu człowieka, jak też sposobami przywracania jego prawidłowego funkcjonowania, jeśli zostanie ono zaburzone (fizjologia patologiczna). Gdy zmiany mieszczą się w dopuszczalnych granicach – organizm uznaje się za zdrowy. Natomiast, gdy zmiany przekraczają przyjęte normy, wówczas mówi się o patologii, która może prowadzić do choroby. W kręgu zainteresowań fizjologii leżą między innymi procesy gojenia się ran, transplantacja tkanek i narządów, stany zapalne, zaburzenia czynności wegetatywnych. Z fizjologii ogólnej wydzielone są fizjologie szczegółowe…
-
Paradoksy Zenona (On15)
Obrazek: Zenon z Elei pokazuje młodzieży drzwi do Prawdy i Fałszu Paradoksy Zenona, to “dowody” na nieistnienie ruchu. Zenon z Elei (jak i Szkoła Eleatów) głosił, że ruch w ogóle nie istnieje. Prawdziwy byt jest jednolity i niezmienny. Ruch jest jedynie pozorem, złudzeniem naszych zmysłów. (Zmysły nas często mylą. Na przykład kij zanurzony w wodzie wydaje się zawsze złamany, z uwagi na to, że promienie świetlne wpadające do ośrodka o innej gęstości, w tym wypadku z powietrza do wody, zmieniają swój kierunek, czyli “załamują się”. Zjawisko to było znane także w ówczesnej Grecji). Należy wierzyć rozumowi – uważał – który dowodzi, że ruch jest niemożliwy. Zenon sformułował cztery „dowody” – paradoksy – na…
-
Czy materia jest koniecznym nośnikiem ruchu? (On14)
Obrazek: Wyładowanie elektryczne pokazujące podobne do błyskawicy włókna plazmy z cewki Tesli. Plazma to materia w czwartym stanie skupienia, poza lotnym, ciekłym i stałym. Czy materia jest koniecznym nośnikiem ruchu? Można zapytać też inaczej: czy istnieje ruch bez materii? W tej kwestii wyróżnia się trzy stanowiska: 1. Stanowisko atomizmu 2. Następnie, stanowisko dynamizmu samoistnego 3. A także, stanowisko dynamizmu idealistycznego 1. Atomizm Atomiści głoszą, że wszelki ruch jest ruchem materii, że zachodzi konieczny związek ruchu z materią. Początkowo atomiści głosili, że wszelki ruch jest ruchem atomów. Obecnie wiadomo, że istnieje materia polowa, która nie jest zbudowana z atomów, a więc nie wszelki ruch jest ruchem atomów. Stanowisko atomizmu starożytnych Greków reprezentowali: Demokryt, Epikur,…
-
Czy ruch jest atrybutem materii? (On13)
Obrazek: Wybuch bomby atomowej Czy ruch jest atrybutem materii? Można też zapytać inaczej: czy istnieje materia bez ruchu? Wiele dyskusji w całej historii filozofii wywoływała kwestia, czy ruch jest atrybutem (własnością nieodłączną) materii, czy też przysługuje jedynie niektórym obiektom materialnym. Omówię trzy etapy podejścia do tego problemu. 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych 2. Stanowisko filozofii i nauki nowożytnej (lata około 1600-1900) 3. Stanowisko nauki współczesnej (XX wiek) 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych Stosunek ruchu do materii badały cztery szkoły filozofii greckiej. (1) Szkoła Jońska (VI i V w. p.n.e.) Uznawała ruch za atrybut materii. Wynikało to z poglądu zwanego hylozoizmem, według którego wszelka materia jest ożywiona. Życie jest procesem, skoro…
-
Antymateria (On12)
Obrazek: Zdjęcie pierwszego pozytonu (antyelektronu) zaobserwowanego w komorze mgłowej (komorze Wilsona) Czym jest antymateria? Powstaje też pytanie, czy to, co fizycy nazywają antymaterią (antycząstkami), zawiera się również w przedstawionej (poprzednie wpisy) definicji materii? Problem antymaterii został sformułowany w 1928 r. przez Paula A.M. Diraca, który przewidział istnienie tzw. antycząstek, a następnie odkrytych doświadczalnie. Antycząstki różnią się od cząstek zwykłych znakiem ładunku elektrycznego, barionowego lub leptonowego (zazwyczaj znakiem dwóch ładunków). Parami cząstek i antycząstek są przykładowo: Oddziaływanie proton-antyproton o mocy 540 GeV. Zdjęcie wykonane w 1982 r. na Synchrotronie Super Proton w CERN, przy współpracy UA5. elektron – antyelektron (pozyton) – + e e neutron – antyneutron + – b …
-
Rodzaje materii (On11)
Pojęcie materii odgrywa bardzo ważną rolę w takich dziedzinach wiedzy jak filozofia oraz fizyka. Materia jest na ogół uznawana za podstawową lub nawet jedyną substancję świata, czyli coś, co jest nośnikiem wszelkich własności rzeczy, takich jak ruch, rozciągłość, kształt, barwa itd. Wyróżnia się zazwyczaj trzy rodzaje materii, które stanowią zarazem trzy stadia rozwoju materii: materię nieożywioną (fizyczną) ożywioną materię (biologiczną) materię myślącą (społeczną). Materia nieożywiona W materii nieożywionej (fizycznej) wyróżnia się dwie odmiany: materię korpuskularną, mającą na ogół strukturę atomową – z niej zbudowane są ciała fizyczne oraz materię polową, która nie składa się z atomów i jest „odpowiedzialna” za oddziaływania między ciałami. W materii polowej wyróżnia się z kolei: pole grawitacyjne pole…
-
Materia i duch: współczesne definicje (On10)
Materia i duch, to temat, w którym przedstawiam współczesne definicje materii i ducha, jakie proponuje filozofia oraz problem ich adekwatności. Trzeba zaznaczyć, że znacznie łatwiej jest podać definicję materii, niż określić czym jest duch. Współczesna definicja materii Jedną ze współczesnych definicji materii, której adekwatności można bronić, jest tzw. definicja mieszana, złożona z dwóch atrybutów poznawczych (gnoseologicznych) oraz czterech atrybutów ontologicznych. Przypisuje ona materii 6 następujących atrybutów. Atrybuty gnoseologiczne: obiektywność poznawalność zmysłowa. Atrybuty ontologiczne: ruch (zmienność) czas (trwanie w czasie) przestrzeń (rozciągłość w przestrzeni) zdeterminowanie (podleganie prawom). Nazywając byt, który ma wszystkie cztery atrybuty ontologiczne, bytem fizycznym, można powyższą definicję materii sformułować tak: materia jest to obiektywny byt fizyczny poznawalny zmysłowo (bezpośrednio lub…
