-
Zło radykalne-1. Immanuel Kant (Ka3)
Zło radykalne. Immanuel Kant Obrazek: Immanuel Kant z gośćmi w swoim domu Problem istnienia zła w świecie podejmowany był niemal od początków filozofii, a zło było i jest ujmowane jako nieodłączne człowiekowi. Najczęściej związane jest z jego działalnością nakierowaną na współtworzenie rzeczywistości z jednoczesnym realizowaniem własnych zamierzeń. Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego używał zawsze zarazem jako celu, nigdy tylko jako środka. Człowiek, wyposażony w rozum, obdarowany wolą, od zawsze starał się być panem świata i podporządkować sobie przyrodę. Pragnął także poznać prawa rządzące naturą, jak i zrozumieć ten skomplikowany twór, jakim jest człowiek. W swoich rozważaniach nad istotą człowieczeństwa, nieustannie powraca…
-
Heterodoksja przedreformacyjna w Kościele (Ch14)
Obrazek: Ostatni bastion katarów w Montsegur we Francji Heterodoksja przedreformacyjna Odłamy doktrynalne Wiek XI przyniósł, po okresie względnego spokoju, nową falę sporów doktrynalnych i ostrej krytyki Kościoła. Początkowo były to pojedyncze grupy heretyków, zwalczane skutecznie przez ortodoksję. Z czasem ruchy heterodoksyjne występowały coraz liczniej i były lepiej zorganizowane, zatem przygotowały one grunt dla późniejszych wielkich przemian w religii chrześcijańskiej. Uwaga Pierwsze wystąpienia zanotowano na terenie Francji: w Szampanii w 1000 r., w Akwitanii w 1018 r., w Orleanie – 1022 r., w Leodium – 1135 i 1145, w prowincji Perigord – 1143, w Agen nad Garonną – w tym samym mniej więcej czasie, w Bretanii oraz w śr. i poł.…
-
Racja i Słabość
Racja i Słabość Bóg i człowiek Relacje z Bogiem są zawsze trudne dla człowieka. Nikt z nas, ludzi, nie zna Boga, nie rozumie i nawet nie ma pojęcia jak On Istnieje? Kim jest i jakimi cechami się charakteryzuje? Co o nas myśli, czego tak naprawdę od nas oczekuje i czy w ogóle o każdym człowieku wie? Widzi go? Słyszy? Czy wie, co on robi i co myśli? I czy wie, że ktoś cierpi, a ktoś inny się cieszy? I generalnie: jaki jest cel, sens istnienia Boga, jak również człowieka, czyli jak jest urządzony świat, a może Wszechświat? Zupełnie nie wiadomo! Duchowni (kapłani, zakonnicy) opisują Boga i podają Jego cechy, a…
-
Ruchy reformatorskie w Kościele powszechnym (Ch13)
Obrazek: Sesja Soboru Trydenckiego, autor: Juan Zabalo (1684–1746) Ruchy reformatorskie w Kościele powszechnym. Wprowadzenie W trzech kolejnych wpisach zaprezentuję akty sprzeciwu wobec nadużyć Kościoła oraz przedstawię próby ratowania wiary – inaczej rozumianej – i próby reformowania organizacji kościelnej. Ruchy reformatorskie w Kościele powszechnym Ogólna sytuacja, zarówno Kościoła samego jak i chrześcijaństwa, była w owych czasach (XI – XVI wiek) niestabilna. Łupem innowierców padały tereny z wyznaniem chrześcijańskim, np. Węgry – zajęte zostały przez Ottomanów. Wieczne wojny, których podłożem były waśnie religijne, pochłaniały wiele energii i środków. Odwracały też uwagę od istotnych teologicznych i chrystologicznych zagadnień. Toteż kondycja Kościoła nie była najlepsza, mimo potęgi Stolicy Apostolskiej. Ale przecież nie sam papież i…
-
Władza papieży (Ch11)
Obrazek: Pałac papieży w Avinionie (Francja) Władza papieży przechodziła dość dziwne koleje losu. Z jednej strony papiestwo rosło w siłę (kościelno-świecką), a z drugiej strony traciło terytoria swoich wpływów. Najpierw teren wschodniej Europy, po schizmie Focjusza, później, w XVI wieku, teren Europy środkowej i północnej, przyjmujący wyznanie protestanckie. Pozostały pod jurysdykcją religijną Rzymu, narody południowo-europejskie i romańskie, także Polska. Sprzedawanie stanowisk kościelnych Stanowiska, hierarchia stanowisk i godności kościelnych – traktowane były jako dobra świeckie. Mianowanie na stanowisko przez papieża było jego osobistą decyzją, często traktowane jako przysługa dla jakiegoś księcia, nierzadko za pieniądze. Stąd, hierarchowie kościelni byli właśnie przede wszystkim urzędnikami. Bardziej dbali o pomnażanie własnych majątków (np. szafowali dyspensami,…
-
Świecki model Instytucji Kościoła (Ch10)
Obrazek: Państwo Kościelne w 1815 r. po wojnach napoleońskich Świecki model Instytucji Kościoła, tworzony był w zasadzie od początków średniowiecza, a ostatecznie w VIII w. ukształtowało się Państwo Kościelne, które przetrwało do 1870 r. (zjednoczenie Włoch). Początkowo organizacja kościelna miała charakter republikański, stopniowo jednak nabierała cech imperatorskich, monarszych, z władzą absolutną i hierarchiczną. Stosunki świeckie (polityczne) miały swoje odbicie w sprawowaniu władzy przez papieży i biskupów. To właśnie polityczne interesy wyłączyły spod władzy Rzymu, m.in. obszar wschodniej Europy. Była to tzw. schizma Focjusza – zapoczątkowana w IX w., a w XI w. stała się faktem. Natomiast w okresie wielkiej schizmy zachodniej (od roku 1378 do soboru w Konstancji, 1414–1418), mało…
-
Polityka Kościoła po rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego (Ch7)
Obrazek: Watykan Polityka Kościoła po rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego będzie miała znamienne konsekwencje w późniejszych wiekach. Konsekwencje dla nowo utworzonych państw, ale również dla losów samego chrześcijaństwa. Chrześcijaństwo cierpiące, umęczone, poranione w pierwszych wiekach, leczy się z ran i umacnia. Umacnia się powoli, lawirując wśród wielu zagrożeń z zewnątrz i z wewnątrz, aczkolwiek z wieku na wiek staje się coraz silniejsze, bardziej rozległe i sławne. W miarę poczucia pewności – zaczyna samo kąsać. Każdego i wszystkich, którzy wejdą mu w drogę. Panowanie, oto cel, który przyświeca organizacji wspólnot chrześcijańskich – Kościołowi powszechnemu. Nie posłannictwo głoszenia Prawdy Objawienia; i nie kaznodziejstwo; nie pokora i skromność – niestety! Po rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego powstaje…
-
Synkretyzm i asymilacja obrzędów pogańskich (Ch3)
Obrazek: obrzędy związane z ogniem Synkretyzm i asymilacja obrzędów pogańskich w obrębie chrześcijaństwa miały miejsce w pierwszych wiekach n.e., tj. w okresie zdobywania nowych wyznawców i krzewienia wyznania na nowych terenach. To, co próbował osiągnąć Konstantyn Wielki przy pomocy chrześcijaństwa (a mianowicie jedność i siłę państwa), okazało się chybione. Wspólna religia nie scaliła Cesarstwa Rzymskiego, wpływy łacińskie w zachodniej części i wpływy helleńskie na Wschodzie już wcześniej podzieliły Imperium: na Zachodnie i Wschodnie. Różne tempo postępu gospodarczego, odmienne interesy i odmienna kultura na trwałe podzieliły Cesarstwo. Wyższy poziom gospodarczy, kulturalny i edukacyjny wschodnich części Cesarstwa, spowodował przeniesienie centrum politycznego z Zachodu na Wschód. Przeróżne zabiegi w kierunku zachowania jedności państwa…
-
Losy chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim (Ch2)
Obrazek: Symbole chrześcijaństwa Losy chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim początkowo były bardzo skomplikowane i trudne. Chrześcijanie stanowili nową, odrębną grupę w społeczności rzymskiej. Odnoszono się do nich ze wzgardą i podejrzliwością, oskarżając o wszelkie nieszczęścia i klęski: zarazę, głód, trzęsienia ziemi, za co, grupowo, skazywani byli na tortury i śmierć. Rozszarpywani przez dzikie zwierzęta, zapewniali publiczną rozrywkę w spektakularnych widowiskach. Przegrywali ze zmasowanym atakiem, lecz ich idea, dzieło religii Odkupienia – przetrwała. Cesarstwo Wschodnie Rzymskie z czasem nazwane zostało Bizantyjskim. Najpierw funkcjonowały obie nazwy, a jednoznaczna cezura między obu Cesarstwami jest trudna do ustalenia. Na przykład pod koniec III wieku Maksymilian panował w Rzymie, a Dioklecjan (od 286 r.) rezydował w…
-
Początki chrześcijaństwa. Trudny proces chrystianizacji (Ch1)
Początki chrześcijaństwa: zacznę zatem ab initio, tj. od początków wprowadzania wiary chrześcijańskiej, także początków tworzenia pierwszych struktur kościelnych. Oczywiście w ogólnym zarysie, ponieważ temat jest niezwykle szeroki. Powodzenie religii u jej początków (jeśli dają się takie ustalić, jak to ma miejsce w tym przypadku), jej krzewienie oraz przyszłe funkcjonowanie zależne jest od bardzo wielu czynników. Ważny jest nie tylko jej fundament, tj. główne założenia doktrynalne. Ogromne znaczenie mają także sposób zakomunikowania nowej nauki, postawa nauczycieli i kaznodziejów, obrzędy i organizacja duchowieństwa. To oczywiście uwarunkowania wewnętrzne. Nie bez znaczenia jest też sytuacja zewnętrzna: polityczna, społeczna, kulturalna na terenach, gdzie ziarno nowej prawdy ma być zasiane. Czynniki kształtujące nowe wyznanie Kto to byli…
