-
Książki o eugenice
Książki o eugenice. Wpis poświęcony jest prezentacji książek z zakresu eugeniki. Znajdą się tu również krótsze opracowania oraz publikacje internetowe. Wpis będę sukcesywnie uzupełniała. Dlaczego EUGENIKA? To temat niezwykle ciekawy i dość mało znany. 1. Kamila Uzarczyk Książka Kamili Uzarczyk, to jedna z pierwszych prac traktujących o eugenice, a konkretnie w tym wypadku o eugenice niemieckiej – Rassenhygiene, na Śląsku w latach 1924–1944. Wydana w 2002 roku w Wyd. Adam Marszałek w Toruniu. Autorka zamieszcza szereg cennych materiałów źródłowych oraz danych statystycznych z zakresu nie tylko eugeniki niemieckiej. K. Uzarczyk zwróciła uwagę na skalę krzywd wyrządzonych osobom poddanym zabiegom eugenicznych oraz na ogromne cierpienia tych ludzi i ich rodzin. Przedstawiła…
-
Spór determinizmu z finalizmem (teleologią)
Obrazek: Świat został stworzony przez Boga w sposób zamierzony i celowy (wyobrażenie) Spór determinizmu z finalizmem (teleologią) dotyczy charakteru porządku panującego w świecie oraz źródeł tego porządku. Stanowisko teleologii (finalizmu) finalizm, z gr. finis – koniec, końcowy stan, cel; teleologia – z gr. telos – cel, teleos – zmierzający do celu Drugim – obok indeterminizmu – przeciwnikiem determinizmu jest finalizm (zwany też teleologią). Finalizm głosi, że nie przyczyny i prawa, lecz cele wyznaczają przebieg zjawisk oraz porządek panujący w świecie. Głosi zatem zasadę powszechnej celowości W sformułowaniu św. Tomasza z Akwinu zasada celowości zawarta jest w stwierdzeniu: każde zjawisko ma swój cel, do którego zmierza, lub zmierzać powinno. Ostatnie słowa zasady dotyczą ludzi, którzy dysponując –…
-
Neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, to fakt, czy mit? (SLW3)
Obrazek: Neopozytywizm: Filozofia powinna zajmować się analizą języka… Przeglądając (chociażby) dwa poprzednie wpisy, w których omówiłam program neopozytywizmu i pozytywizmu (wpis 1) oraz program Szkoły L-W (wpis 2), chyba nie trzeba – jak mi się wydaje – długo zastanawiać się, czy neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, to fakt, czy mit? Już same nazwiska filozofów skupionych wokół Szkoły, ich specjalizacje i zainteresowania wskazują jednoznacznie na „poruszanie się” w wąskim nurcie, przykrojonym dla filozofii przez neopozytywistów. Znajdująca wyraz w publikacjach Szkoły twórczość, wskazuje na podejmowanie w ogromnej większości zagadnień, postulowanych przez Koło Wiedeńskie. Wystarczy prześledzić opublikowane pozycje przedstawicieli filozofii lwowsko-warszawskiej, aby zorientować się, jakie gatunki filozoficzne były przez nich podejmowane. Dotyczą one w głównej mierze…
-
Szkoła Lwowsko-Warszawska (SLW2)
Obrazek: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie (obecnie Ukraina) Szkoła Lwowsko-Warszawska (SLW), jej program – w moim przekonaniu – nie tylko nawiązuje do programu neopozytywistów, lecz wykazuje istotne podobieństwa. Działalność Szkoły datuje się od przybycia do Lwowa Kazimierza Twardowskiego, a raczej objęcia przez niego katedry filozofii na Uniwersytecie, tj. od roku 1895, i trwa do wybuchu II wojny światowej (nierzadko mówi się o jej kontynuacji w okresie powojennym). Twórca Szkoły i przedstawiciele K. Twardowski urodził się i kształcił w Wiedniu pod kierunkiem filozofa i teologa Franza Brentana, specjalizującego się w psychologii. Za przedstawicieli (bardziej i mniej związanych, bezpośrednich i pośrednich uczniów Twardowskiego) Szkoły uważa się dość liczną grupę uczonych (ok. 80), z których najczęściej…
-
Pozytywizm i neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (SLW1)
Obrazek: Lwów przed 1924 r., widok z wieży ratusza Pozytywizm i neopozytywizm w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (i w ogóle w Polsce), to pierwszy, z trzech, wpis dotyczący rozważań, czy można mówić o programie Szkoły jako pokaźnym fragmencie klasycznie pojmowanego neopozytywizmu lub też nazywać go wprost “polskim neopozytywizmem”. Program neopozytywistów, jeśli nawet nie wyznaczał jednoznacznie i zdecydowanie twórczości polskiej filozofii tego okresu w całości, to przynajmniej był obecny w teoriach znakomitej czołówki twórców deklarujących przynależność do SLW. Logiczno – analityczne i empiryczne nastawienie (co stanowiło główny rys neopozytywizmu, zwanego też logicznym empiryzmem), “zapuściło korzenie” na dość długo w filozofii polskiej, a niektóre trendy tego nurtu przetrwały nawet po dziś dzień. Pod względem…
-
Jaka jestem? Ocena a opis. Samouwielbienie
Jaka jestem? Ocena a opis. Sylwia pyta: “Kiedyś czytałam, że nie do końca jest pewne, czy jesteśmy tacy, jak o sobie myślimy, czy raczej tacy, jak myślą o nas inni”. Gdyby człowiek był taki, jak go odczytują ludzie, to byłby na dziesiątki, setki, a może i tysiące sposobów. Byłby – jak ja to mówię – „pokawałkowany”, a nie jakąś spójną całością. Wyłoniłaby się charakterystyka taka, że zdawałoby się – są to różne osoby. Każdy człowiek inaczej mnie odbiera. Niektórzy – podobnie, ale nie identycznie. Czyli tę samą cechę mogłabym mieć i nie mieć zarazem lub – jak na suwaku – cecha ta przejawiałaby się od minusa (zupełny brak) poprzez neutralność do plusa. Jaka…
-
Zasada przyczynowości i związek przyczynowy
Zasada przyczynowości jest jedną z zasad determinizmu. Posiada ona różne sformułowania. Natomiast związek przyczynowy (którego pełna nazwa brzmi: związek przyczynowo-skutkowy) jest to związek zachodzący między przyczyną i skutkiem. 1. Zasada przyczynowości i jej sformułowania Poniżej rozpatrzone zostaną trzy z nich, najczęściej spotykane. (1) Każde zjawisko ma swoją przyczynę, a każda przyczyna ma swój skutek. (2) Każde zjawisko występuje w podwójnej roli (pełni dwie funkcje): najpierw pojawia się jako skutek (wcześniejszego zjawiska), a następnie staje się przyczyną (późniejszego zjawiska). (3) Łańcuchy przyczynowo-skutkowe są nieograniczone, to znaczy nie ma pierwszych przyczyn (czyli zjawisk, które same przyczyn nie posiadają) oraz nie ma ostatnich skutków (czyli zjawisk, które nie rodzą żadnych skutków). Te trzy sformułowania zawierają…
-
Determinizm w fizyce i filozofii
Obrazek: Eksperyment z dwiema szczelinami Determinizm w fizyce i filozofii jest dość istotnym zagadnieniem, rozważanym od początków filozofii europejskiej oraz od czasów nowożytnej fizyki. Determinizm w fizyce i filozofii rzutuje na pojmowanie determinizmu w pozostałych naukach. 1. Stanowisko determinizmu Determinizm głosi dwie zasady: (1) zasadę prawidłowości, według której wszystkie zjawiska zachodzące w świecie podlegają prawom (nie ma zjawisk nieprawidłowych) (2) zasadę przyczynowości (przyczynowo-skutkową), zgodnie z którą każde zjawisko ma swoją przyczynę, a każda przyczyna ma swój skutek. (Nie ma zjawisk bezprzyczynowych i bezskutkowych). Definicja determinizmu brzmi zatem: determinizm głosi, że wszystko jest wyznaczone przez przyczyny i prawa. Za twórcę determinizmu uważa się Demokryta (V/IV w. p.n.e.), według którego wyjaśnić jakieś zjawisko, to podać jego przyczynę oraz prawa, na mocy których…
-
Byłaś piękna jak wiosna (BJ8)
Kochana Ivo Drzewa były w łagodnej, wiosennej szacie. Byłaś piękna jak wiosna. Gdybym nie wiedział tego, co już mi powiedziałaś, zapytałbym, czy chcesz być ze mną. Nie śmiej się, Iva, Twój wierny przyjaciel kocha Cię, cokolwiek postanowisz. I podziwia Twój czar. Powiedziałaś niedawno żartobliwie, że chcesz być dla mnie dobra, abym Cię nie przedstawił źle w książce. Jesteś Kochanie, dobra, nawet gdy o tym nie wiesz. A jeśli już idzie o sylwetkę bohaterki (w tej książce, która tak Cię interesuje), to rysuje się dobrze, pozytywnie, choć oczywiście w takiej powieści nie może to być portret w pełni psychologiczny. Prawa gatunku powieściowego zmuszają do różnych ograniczeń. Iks Igrek Zeta ostatecznie skreśliłem…
-
Nikt nie wie skąd przyszłaś. Jesteś z innego świata (BJ7)
Jesteś z innego świata, z innej galaktyki, więc patrz na ludzi i ich drobne pogonie za czymkolwiek spokojnie swoimi cudownymi oczami. W opowieści o „Małym księciu” Antoine’a de Saint Exuperiego kot szepce: „oswój mnie, a będę ci służył całe życie”. Musisz oswoić swoje myśli, są niespokojne, bo nie należysz do tłumu, nie jesteś jego częścią i nie chcesz być. Nie możesz. Rozumiem Cię, najmilsze moje Istnienie, bo też przyszedłem z innej galaktyki. Z Twojej. Byłem we wszystkich epokach, widziałem wszystko, wiele już rozumiem. Ciebie widzę przy sobie na zawsze. Kochanie drogie, najmilsze i świetliste! W rozmowie telefonicznej spytałaś: po co żyć? Ile lub co warte jest życie? Nie mierz swojego życia miarą…
