• Eugenika. Czy możliwe jest doskonalenie gatunku ludzkiego
    Eugenika

    Eugenika. Czy możliwe jest doskonalenie gatunku ludzkiego?

    Obrazek:   Konzentrationslager w Dachau, Niemcy Eugenika, to dziewiętnastowieczna idea, sformułowana przez brytyjskiego arystokratę sir Francisa Galtona. Zakładała możliwość doskonalenia fizycznego i umysłowego człowieka jako gatunku, w drodze ulepszania cech dziedzicznych. Eugenika – doskonalenie gatunku ludzkiego Czy istnieje możliwość doskonalenia cech dziedzicznych, a tym samym możliwość dosko­nalenia gatunku ludzkiego? Jak dotąd nie udzielono na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi, to znaczy brak jednej uniwersalnej opinii uczonych. Jednakże nie wykluczano, że taka możliwość istnieje, i już w starożytności podejmowano próby w tym kierunku. Samo pojęcie eugeniki (z języka greckiego – eu-genes – znaczy “dobrze urodzony”, “do­brego pochodzenia”, “rasowy”) istniało już w czasach starożytnej Grecji i związane było z troską o zdrowe i silne społeczeństwo. Jednak nazwa…

  • Czas płynie, a człowiek wraz z nim
    Dygresje

    Czas płynie, a człowiek wraz z nim. Przemijanie w obrazkach

    Czas płynie, a człowiek wraz z nim. Przemijanie…  przedstawia różne etapy życia kobiety i mężczyzny w obrazkach z komentarzem, począwszy od przedszkola, aż do śmierci. Czyli o przemijaniu z przymrużeniem oka Przemijanie… jest jak rzeka. Nic już nie jest takie, jak było. I nie będzie. Nadchodzi wciąż inne, nowe, nieznane… Beztroski czar dziecięcych lat   – A jak już pójdę do przedszkola, to będę mogła robić co chcę?             – Mamo! Tato! Kiedy będę mógł wreszcie być samodzielny? Powiem jasno: chcę do przedszkola!           – Lubię szkołę, trochę, tylko chłopcy pociągają mnie za  warkocze. Pani powiedziała, że w szkole pracujemy na swoją przyszłość,…

  • Wredny szef. Czy nie ma na to rady?
    Epizody

    Wredny szef. Czy nie ma na to rady?

    Wredny szef. Czy nie ma na to rady? Jak temu przeciwdziałać? Czy najlepszym wyjściem jest opuszczenie miejsca pracy i poszukiwanie nowego zajęcia? A solidarność współpracowników? Czy można na nią liczyć? Jest to krótka historia o tym, jak ludzie z sobą zżyci, solidarni, w momentach próby – zawodzą, a ich solidarność kruszeje. Czy warto – wobec tego – stawać w obronie słusznej sprawy? Czy przyjaźnie tworzone są dla doraźnych interesów? Pytanie szersze: czy możliwa jest w ogóle bezinteresowna przyjaźń? I na czym opiera się solidarność oraz jakie są jej źródła? Czy chodzi wyłącznie o własne korzyści i czy konieczne są pewne określone cechy charakteru,  czyniące człowieka zdolnym do przyjaźni, lojalności, solidarności, wierności?…

  • Wybacz kochanie! To pożegnanie
    Liryka

    Wybacz kochanie! To pożegnanie

    Wybacz kochanie! O życiu bez skazy, każdy z nas marzy i każdy tęskni z całych swych sił. Wciąż goni złudzenia, gdy szczęście przecenia, które zwyczajnie z niego sobie drwi.                                                   Czymże jest natura nie bardzo już wiesz, egzystencja sztuczna dopadła cię też! Spróbuj uciec od cywilizacji, nie szukaj przyczyn, ni konkretnych racji. Los pełen nagród ciągle nam się śni, mami fortuna, kradnąc nasze sny. Więc wybacz kochanie, to pożegnanie na wiele długich nocy i dni;  chcę gwiazdy nad głową odkrywać na nowo, znaleźć tę jedną, która (co)…

  • Neopozytywizm
    Filozofia

    Neopozytywizm

    Neopozytywizm (znany też jako pozytywizm logiczny lub logiczny empiryzm) jest kierunkiem filozoficznym, który odegrał ważną rolę w dwudziestowiecznej filozofii nauki. Stanowi on kontynuację i rozwinięcie pozytywizmu zapoczątkowanego w XIX stuleciu przez A. Comte’a, a dalej rozwijanego przez J. S. Milla, H. Spencera, R. Avenariusa oraz E. Macha. Powstał on z inicjatywy filozofów i uczonych, którzy brali udział w prowadzonym przez M. Schlicka seminarium na uniwersytecie wiedeńskim. Nazwali siebie „Kołem Wiedeńskim” (Wiener Kreis), które istniało w latach 1922–1938. Najwybitniejszymi przedstawicielami kierunku byli logik i filozof Rudolf Carnap, fizyk Philipp Frank, socjolog Otto Neurath, filozofowie Hans Hahn, Hans Reichenbach oraz Carl Hempel. Silny wpływ na Koło Wiedeńskie wywarli Bertrand Russell oraz Ludwig…

  • Teoria naukowa jako system twierdzeń ogólnych
    Filozofia nauki

    Teoria naukowa

    Teoria naukowa, to system twierdzeń ogólnych (praw) uporządkowanych logicznie za pomocą relacji konsekwencji (wynikania). Teoria stanowi najdoskonalszą formę systematyzacji wiedzy. Należy tylko pamiętać, że forma ta, sama podlega stopniowaniu. Obejmuje zarówno luźne systemy teoretyczne zasługujące raczej na miano hipotez, poglądów czy koncepcji, jak i teorie aksjomatyczne o wysokim stopniu sformalizowania. Teoria naukowa w naukach formalnych i empirycznych W naukach formalnych W naukach formalnych (w logice i matematyce) teorie mają zazwyczaj postać systemów dedukcyjnych zaksjomatyzowanych i sformalizowanych. To znaczy takich, w których podaje się pełny zestaw twierdzeń wyjściowych (zwanych aksjomatami) oraz pełny zestaw reguł dedukcji (reguł wynikania), na mocy których z aksjomatów można wyprowadzić wszystkie twierdzenia pochodne (tezy) teorii. W naukach empirycznych W…

  • Klasyfikacja nauk: kryteria przedmiotowe i metodologiczne
    Filozofia nauki

    Klasyfikacja nauk

    Klasyfikacja nauk polega na wyodrębnianiu – na podstawie określonych kryteriów – głównych działów nauki, a następnie na ich podziale na dyscypliny szczegółowe. Najczęściej stosowane są kryteria przedmiotowe (różnice w przedmiocie badania) oraz metodologiczne (różnice w metodach badawczych). Kryteria klasyfikacji Ważny jest również rodzaj stawianych problemów i formułowanych twierdzeń oraz sposób uzasadniania twierdzeń, także typ wyjaśniania, zadania i cele. Klasyfikacja jest zawsze podporządkowana określonym celom, takim jak funkcje pełnione przez naukę w społeczeństwie, potrzeby dydaktyki, potrzeby bibliotekoznawstwa itd. Poszukuje się klasyfikacji naturalnych, to znaczy takich, które grupują nauki podobne pod wieloma względami, ważnymi z określonego punktu widzenia,,. Ogólna klasyfikacja nauk [a]. Schemat ma charakter dychotomiczny (z wyjątkiem podziału nauk stosowanych). Na…

  • Cele poznania naukowego oraz funkcje społeczne nauki
    Filozofia nauki

    Cele poznania naukowego oraz funkcje społeczne nauki

    Cele poznania naukowego są niezwykle istotne. Wyjaśnianie i zrozumienie zjawisk jest możliwe przy założeniu, że celem osiągalnym nauki jest poznanie prawdziwe, do którego nauka zmierza. Wiedza naukowa zawdzięcza swój wysoki status poznawczy temu, że nauka jest nastawiona na zdobywanie prawdy niebanalnej, do której trudno jest dotrzeć, ale która jest zarazem interesująca teoretycznie oraz użyteczna praktycznie. Funkcje teoretyczne oraz praktyczne nauki Wiedza naukowa jest interesująca teoretycznie, gdyż służy wypełnianiu przez naukę jej funkcji teoretycznej. To jest: wyjaśnianie i zrozumienie zjawisk i procesów zachodzących w świecie. Wiedza naukowa jest użyteczna praktycznie, gdyż służy pełnieniu przez naukę jej drugiej ważnej funkcji społecznej – funkcji praktycznej.  To jest: przewidywanie zachodzenia i przebiegu zjawisk. Przewidywanie jest…

  • Wiedza naukowa. Kryteria naukowości wiedzy
    Filozofia nauki

    Wiedza naukowa. Kryteria naukowości wiedzy

    Obrazek: przyrząd do nawigacji morskiej (kompas) Jednym z zadań metanauki jest wyodrębnienie wiedzy naukowej spośród pozostałych gatunków wiedzy ludzkiej. W tym celu formułuje się wyróżniki wiedzy naukowej zwane zwykle kryteriami naukowości wiedzy. Ponieważ wiedza naukowa genetycznie wywodzi się z wiedzy potocznej, zatem ustalając kryteria wiedzy naukowej, ma się na uwadze przede wszystkim to, co różni ją od wiedzy potocznej. Do kryteriów naukowości wiedzy należą: 1. Mocna zasada racjonalności Mocna (lub mocniejsza) zasada racjonalności, to zasada racjonalnego uznawania przekonań. Stwierdza ona, że stopień przekonania, z jakim głoszony jest dany pogląd (twierdzenie, hipoteza, prawo, teoria), powinien odpowiadać stopniowi jego (jej) uzasadnienia. Stopień przekonania nie powinien być większy od stopnia uzasadnienia, gdyż inaczej popada…

  • Gatunki wiedzy ludzkiej, wg kryterium zasady racjonalności
    Filozofia nauki

    Gatunki wiedzy ludzkiej

    Wiedza ludzka towarzyszy człowiekowi od początków jego dziejów. Nie od razu jednak daje się w niej wyróżnić odmienne gatunki wiedzy ludzkiej. W miarę natomiast powstawania rozmaitych sfer aktywności człowieka zaczęły kształtować się takie formy działalności kulturalnej jak religia, sztuka, literatura, filozofia, nauka, zatem wyodrębniły się odmienne gatunki wiedzy. Wpis ten opracowany został głównie na podstawie prac filozoficznych Jana Sucha, m.in.: Filozofia nauki, Wstęp do metodologii ogólnej nauk, Wiedza naukowa a wiedza potoczna. Ogólnie wiedzę ludzką można podzielić na pięć gatunków. Są to:  wiedza potoczna w. naukowa wiedza artystyczno-literacka w. spekulatywna wiedza irracjonalna. 1. Wiedza potoczna Wiedza potoczna, inaczej – powszechna, zdroworozsądkowa, jest najstarszym gatunkiem wiedzy ludzkiej. Pojawiła się wraz z człowiekiem rozumnym –…