-
Spory w eugenice polskiej. Rola Kościoła (EuP5)
Polacy bacznie przyglądali się, jak funkcjonuje niemiecka eugenika i niektórzy entuzjaści dostrzegali nawet jej pozytywne skutki, ale u sporej części działaczy zrodziły się wątpliwości, co do zasadności idei eugenicznych, które przeniosły się z areny naukowo-badawczej na polityczno-społeczną. Spory w eugenice polskiej zablokowały w efekcie wprowadzenie ustaw eugenicznych. Przeciwnicy eugeniki otrzymali wsparcie ze strony Kościoła katolickiego. Rola Kościoła w eugenice polskiej Niemałą rolę w ukształtowaniu eugeniki, jak również odrzuceniu ustaw eugenicznych, odegrał Kościół katolicki, który w Polsce zajmował silną pozycję. Duchowni wywierali naciski na polityków, aby nie ingerować w sprawy rodziny i prokreacji. Zdecydowanie sprzeciwili się też zastosowaniu zbyt restrykcyjnych rozwiązań eugenicznych. Oficjalnie Kościół popierał samą ideę eugeniki (w stylu…
-
Ustawy eugeniczne w Polsce (EuP4)
Obrazek: Posąg Temidy Ustawy eugeniczne w Polsce okazały się niezwykle trudne do zaakceptowania przez większość społeczeństwa. Mimo że proces legislacyjny środowiska eugeniczne zainicjowały na samym początku instytucjonalnej działalności (1919 r.), to nie został on zakończony sukcesem. Po pierwsze, nie było jednomyślności w szeregach eugeników, a po drugie, znaczna część społeczeństwa ze względów religijnych nie godziła się na radykalne rozwiązania eugeniczne. W związku z tym, proces przygotowywania ustaw eugenicznych w Polsce przechodził długą i trudną drogę. Brak przyzwolenia na radykalne ustawy eugeniczne Niektórzy działacze podnosili pilną potrzebę wprowadzenia ustaw eugenicznych, aby przyśpieszyć tempo wprowadzania założeń eugenicznych. Nie znajdowali oni jednak poparcia całego środowiska eugenicznego oraz przede wszystkim politycznego. Teorie eugeniczne były…
-
Program polskiej eugeniki (EuP3)
Obrazek: Niemiecka kolumna rezerwy przechodzi przez pewną całkowicie zniszczoną wieś na ziemiach polskich podczas I wojny światowej Program polskiej eugeniki rodził się, gdy Polska była jeszcze pod zaborami. Następnie, kiedy odzyskała niepodległość i powstawały pierwsze organizacje eugeniczne, widać było ogromne zniszczenia pod względem materialnym. Jednak przede wszystkim zaniedbania zdrowotne i oświatowe ludności, a ponadto ubóstwo, zdeterminowały specyfikę polskich programów eugenicznych. Początkowo, pod względem instytucjonalnym istniało duże rozproszenie. Trzeba pamiętać, że był to okres Polski zrujnowanej po I wojnie światowej i “zlepionej” z trzech części będących pod różnymi zaborami. Jeszcze w czasach zaborów zauważono degenerowanie się narodu, m.in. w następstwie chorób – obok wenerycznych – gruźlicy i alkoholizmu głównie, ale również…
-
Polskie Towarzystwo Eugeniczne. Początki organizacyjne (EuP2)
Obrazek: Mapa Polski z 1939 roku Polskie Towarzystwo Eugeniczne powstało dopiero po wyzwoleniu, w 1923 roku, ale pierwsze polskie organizacje eugeniczne powstały już na początku XX stulecia. W wielu polskich miastach zawiązywały się liczne towarzystwa higieniczno-społeczne do walki z chorobami, prostytucją i alkoholizmem, z których następnie niektóre się łączyły i modyfikowały swój program. Początki organizacyjne Powstawały też czasopisma o tematyce medycznej i obyczajowej. Jedne i drugie inspirowane były zachodnią myślą eugeniczną. Generalnie przyjmuje się inspiracje lamarkowskie, z zaznaczeniem indywidualnych różnic w poglądach poszczególnych eugeników. W zależności od autora były to inspiracje niemieckie lub amerykańskie, angielskie bądź skandynawskie (model państwa opiekuńczego) albo też francuskie (latynoskie) czy belgijskie. Istnieje w tym punkcie dość duża rozpiętość stanowisk, co mogło mieć…