-
O tożsamości osoby ludzkiej (Tr2)
O tożsamości osoby ludzkiej Pytanie o tożsamość osoby ludzkiej wciąż powraca, jako pytanie ważne, ale i trudne zarazem z uwagi na ograniczone możliwości dotarcia do tego, co ponadzmysłowe, co idealne. To pytanie skierowane jest do wewnątrz, wszak jest to pytanie o własną istotę, pytanie o siebie samego. Ostatnio, zagadnienie to bywa też obiektem badań empirycznych, gdyż człowiek, coraz częściej postrzegany jest jedynie w swoim fizycznym wymiarze. Za wartości rzeczywiste zatem uznaje się to, co można zobaczyć i dotknąć, i co na dodatek, można posiąść, a nie to, co można tylko rozumem i uczuciem ogarnąć, i co dotyczy „tego tylko”, kim się jest lub chociażby chce się być. Co to jest…
-
Człowiek: istota psychofizyczna. Stosunek ciała do duszy
Obrazek: Waga względna mózgu delfina zajmuje drugie miejsce, po człowieku Wpis Człowiek: istota psychofizyczna zawiera omówienie ważnego w filozofii problemu psychofizycznego, czyli stosunku materii do ducha, stosunku umysłu do mózgu lub też umysłu do ciała (ang. mind–body problem), a w religii – stosunku ciała do duszy. 1. Na czym polega problem psychofizyczny? Problem psychofizyczny to zagadnienie stosunku materii (zjawisk fizycznych, materialnych) do ducha (do zjawisk psychicznych, niematerialnych, idealnych, duchowych) w odniesieniu do człowieka. Zwykle określa się go jako problem stosunku umysłu do mózgu lub też stosunku umysłu do ciała (ang. mind–body problem). W tradycji religijnej problem psychofizyczny to problem stosunku ciała do duszy. Problemu tego nie uznają te stanowiska filozoficzne, które negują istnienie w człowieku bądź zjawisk fizycznych, bądź…
-
Historia nauki
Obrazek: Smok chiński, stworzenie mityczne Historia nauki – nauka ma swoje korzenie w myśleniu mitologicznym, które poprzedzało myślenie racjonalne, znamionujące naukę. Dla wczesnej historii nauki duże znaczenie miało połączenie tradycji religijnej z tradycją astronomiczną. Takie połączenie można zaobserwować w Mezopotamii, Egipcie, Indiach i Ameryce Centralnej, a częściowo także w Chinach. Mitologiczne początki Porządek i regularność większości zjawisk niebieskich, zakłócany niekiedy przez zjawiska nadzwyczajne, takie jak komety i gwiazdy nowe, a także osobliwe ruchy planet, stanowiły niewątpliwie intelektualną zagadkę dla pierwotnego człowieka. W poszukiwaniu porządku i regularności umysł ludzki nie mógł znaleźć lepszego wzorca wiedzy pewnej, niż wyniki obserwacji zjawisk niebieskich. W tym sensie astronomia była pierwszą nauką, która pozostawała królową…
-
Materia i duch: współczesne definicje (On10)
Materia i duch, to temat, w którym przedstawiam współczesne definicje materii i ducha, jakie proponuje filozofia oraz problem ich adekwatności. Trzeba zaznaczyć, że znacznie łatwiej jest podać definicję materii, niż określić czym jest duch. Współczesna definicja materii Jedną ze współczesnych definicji materii, której adekwatności można bronić, jest tzw. definicja mieszana, złożona z dwóch atrybutów poznawczych (gnoseologicznych) oraz czterech atrybutów ontologicznych. Przypisuje ona materii 6 następujących atrybutów. Atrybuty gnoseologiczne: obiektywność poznawalność zmysłowa. Atrybuty ontologiczne: ruch (zmienność) czas (trwanie w czasie) przestrzeń (rozciągłość w przestrzeni) zdeterminowanie (podleganie prawom). Nazywając byt, który ma wszystkie cztery atrybuty ontologiczne, bytem fizycznym, można powyższą definicję materii sformułować tak: materia jest to obiektywny byt fizyczny poznawalny zmysłowo (bezpośrednio lub…
-
Materializm, idealizm, dualizm (On8)
Obrazek: Demokryt wśród Abderytów. Demokryt (V/IV w. p.n.e.) uchodzi za twórcę materializmu Materializm, idealizm, dualizm: stosunek materii do ducha (przyrody do myślenia), to zagadnienie nazywane często podstawowym zagadnieniem filozofii. Wpisuje się ono w spór między materializmem, idealizmem i dualizmem o istnienie materii i ducha oraz o ich wzajemny stosunek. 1. Podstawowe zagadnienie filozofii i jego dwa aspekty (genetyczny i aktualny) Kolejny ważny podział filozofii wynika z rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia filozofii: zagadnienia stosunku materii do ducha (przyrody do myślenia). Można je sformułować w pytaniu: Jaki jest stosunek materii do ducha? Zawiera ono w sobie dwie bardziej szczegółowe kwestie, zwane aspektami podstawowego zagadnienia filozofii. Aspekt pierwszy, zwany genetycznym, brzmi: co jest pierwotne materia czy…
-
Monizm, dualizm, pluralizm (On7)
Obrazek: Rene Descartes (Kartezjusz) Spór między materializmem, idealizmem o istnienie materii i ducha oraz o ich wzajemny stosunek, temat: Monizm, dualizm, pluralizm. Kartezjusza, podobnie jak wcześniejszych filozofów, interesowało pytanie: z ilu bytów samoistnych (substancji) składa się świat? W odpowiedzi na to pytanie wyróżnia się trzy stanowiska: monizm dualizm pluralizm Monizm Monizm (gr. monos – jeden, jedyny, pojedynczy) głosi, że świat składa się z jednej substancji, stanowiącej zasadę świata: materialnej albo duchowej. Wyróżnia się zatem (1) monizm materialistyczny – według którego istnieje wyłącznie materia oraz (2) monizm idealistyczny – zdaniem którego istnieje tylko substancja duchowa. (1) Monistą materialistycznym był Demokryt – zwany ojcem materializmu, według którego zarówno ciała jak i dusze są zbudowane z materialnych…
-
Pojęcia substancji, atrybutu i akcydensu (On6)
Obrazek: Arystoteles naucza Aleksandra Wielkiego Substancja, atrybut, akcydens – to trzy ważne pojęcia, którymi filozofowie posługują się po dzień dzisiejszy, zdefiniowane przez Kartezjusza, zwanego ojcem filozofii nowożytnej. Pojęcie substancji do filozofii wprowadził Arystoteles. Substancja Pojęcie substancji zostało wprowadzone przez Arystotelesa (384–322 r. p.n.e.). Rozpatruje substancję zmysłową, bo ta jest dostępna poznaniu. W jego ujęciu substancja to zarówno materia jak i forma, jak i złożenie materii i formy. Czyli w jednym sensie substancja jest formą, czyli wewnętrzną naturą rzeczy, wewnętrzną istotą, czyli tym, czym rzeczy są. W innym sensie substancją będzie materia, ponieważ jest istotna dla ukonstytuowania rzeczy. A ponieważ i materia i forma jest substancją, to także złożenie materii i formy (synolon) jest…