-
Zło radykalne-3. Immanuel Kant (Ka5)
Obrazek: Kain zabija Abla Zło radykalne-3, to trzeci i ostatni wpis o złu radykalnym wg Kanta. Wolna wola a rozum Dobro i zło należy odnieść zawsze do woli człowieka i tylko do działań, a nie do “stanu uczuciowego osoby”. Jeśli coś nazywa się dobrym lub złym lub jeśli przynajmniej za takie uchodzi, to zawsze będzie to sposób postępowania, maksyma woli, czyli człowiek działający, określony jako dobry lub zły. Przy kwalifikowaniu ludzi jako dobrych lub złych należy zawsze kierować się rozumem, a nie uczuciem. Tylko rozum może oceniać, co jest dobre, a co złe. Rozum też decyduje o tym, kiedy wola człowieka jest wolną wolą. Czyli, wola jest wolną wolą, jeśli…
-
Zło radykalne-2. Immanuel Kant (Ka4)
Zło radykalne powstaje wraz z narodzinami Człowiek, w sensie moralnym, nie może być jednocześnie pod pewnym względem dobry, a pod innym – zły, ale jest dobry lub zły i oba te stany są skutkiem jego wolnej woli. Stąd też odpowiedzialność za jego wolny wybór. Chociaż człowiek – jak zauważa Kant – został stworzony “jako dobry”, to oznacza tylko tyle, że stworzony jest do dobra. To jego wybory sprawiają, że staje się dobry lub zły. Prawdziwym złem jest świadome kwalifikowanie złej maksymy jako zgodnej z prawem moralnym. Jest to pewien rodzaj hipokryzji. Wszystkie złe maksymy są uwarunkowane jakąś ogólną złą maksymą wolnej woli i zło radykalne jest pewnym warunkiem dla powstania…
-
Zło radykalne-1. Immanuel Kant (Ka3)
Zło radykalne. Immanuel Kant Obrazek: Immanuel Kant z gośćmi w swoim domu Problem istnienia zła w świecie podejmowany był niemal od początków filozofii, a zło było i jest ujmowane jako nieodłączne człowiekowi. Najczęściej związane jest z jego działalnością nakierowaną na współtworzenie rzeczywistości z jednoczesnym realizowaniem własnych zamierzeń. Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego używał zawsze zarazem jako celu, nigdy tylko jako środka. Człowiek, wyposażony w rozum, obdarowany wolą, od zawsze starał się być panem świata i podporządkować sobie przyrodę. Pragnął także poznać prawa rządzące naturą, jak i zrozumieć ten skomplikowany twór, jakim jest człowiek. W swoich rozważaniach nad istotą człowieczeństwa, nieustannie powraca…
-
O tożsamości osoby ludzkiej (Tr2)
O tożsamości osoby ludzkiej Pytanie o tożsamość osoby ludzkiej wciąż powraca, jako pytanie ważne, ale i trudne zarazem z uwagi na ograniczone możliwości dotarcia do tego, co ponadzmysłowe, co idealne. To pytanie skierowane jest do wewnątrz, wszak jest to pytanie o własną istotę, pytanie o siebie samego. Ostatnio, zagadnienie to bywa też obiektem badań empirycznych, gdyż człowiek, coraz częściej postrzegany jest jedynie w swoim fizycznym wymiarze. Za wartości rzeczywiste zatem uznaje się to, co można zobaczyć i dotknąć, i co na dodatek, można posiąść, a nie to, co można tylko rozumem i uczuciem ogarnąć, i co dotyczy „tego tylko”, kim się jest lub chociażby chce się być. Co to jest…
-
Immanuel Kant – sądy syntetyczne a priori (Ka2)
Obrazek: Młody Immanuel Kant, prawdopodobnie jako absolwent uniwersytetu. Immanuel Kant – sądy analityczne i syntetyczne, to drugi wpis dotyczący filozofii największego filozofa czasów nowożytnych. Chodzi tu o sądy analityczne i syntetyczne oraz poznanie a priori i a posteriori. Sądy Dużo wiedzy o świecie przyrodzie i wartościach – jak wspomina Immanuel Kant – przekazała mu matka, za co jest jej bardzo wdzięczny. Po latach Kant zwierzał się: „Nie zapomnę mojej matce tego nigdy, gdyż ona zaszczepiła we mnie i rozwijała pierwszy zarodek dobra; otworzyła mi serce na piękno natury, poruszyła i rozwijała mą pojętność i jej nauka miała wiecznie trwały, zbawienny wpływ na moje całe życie”. Dorosły Kant wspomina, że jego…
-
Immanuel Kant – filozofia krytyczna (Ka1)
Obrazek: Dom Immanuela Kanta w 1842 r., w Królewcu, obecnie Kaliningrad. Immanuel Kant – filozofia krytyczna , to pierwszy wpis dotyczący filozofii największego myśliciela czasów nowożytnych. Może powinnam zacząć od biografii, która jest tak ciekawa, jak ważna i jednocześnie trudna jest jego filozofia. W kolejnych wpisach spróbuję przybliżyć filozofię Kanta, a także podać trochę informacji o nim samym i jego życiu. Immanuel Kant – twórca filozofii krytycznej Immanuel Kant urodził się w Królewcu 22 kwietnia 1724 r. Jego przodkowie pochodzili ze Szkocji, skąd przez Kłajpedę przywędrowali w poprzednim wieku do Prus Wschodnich. Część rodziny osiedliła się w Szwecji, część pozostała w Kłajpedzie, natomiast ojciec Immanuela, Johann Georg Kant, przeniósł się do…
-
Zasada przyczynowości i związek przyczynowy
Zasada przyczynowości jest jedną z zasad determinizmu. Posiada ona różne sformułowania. Natomiast związek przyczynowy (którego pełna nazwa brzmi: związek przyczynowo-skutkowy) jest to związek zachodzący między przyczyną i skutkiem. 1. Zasada przyczynowości i jej sformułowania Poniżej rozpatrzone zostaną trzy z nich, najczęściej spotykane. (1) Każde zjawisko ma swoją przyczynę, a każda przyczyna ma swój skutek. (2) Każde zjawisko występuje w podwójnej roli (pełni dwie funkcje): najpierw pojawia się jako skutek (wcześniejszego zjawiska), a następnie staje się przyczyną (późniejszego zjawiska). (3) Łańcuchy przyczynowo-skutkowe są nieograniczone, to znaczy nie ma pierwszych przyczyn (czyli zjawisk, które same przyczyn nie posiadają) oraz nie ma ostatnich skutków (czyli zjawisk, które nie rodzą żadnych skutków). Te trzy sformułowania zawierają…
-
Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne
Rozważania nad naturą czasu i przestrzeni skupiły się wokół pytania, czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. W odpowiedzi na to pytanie – ukształtowały się 3 główne stanowiska: 1. Stanowisko Newtona (fizyki klasycznej): czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. „Absolutne” dla Newtona to niezależne od czegokolwiek, tzn. samodzielne w swym istnieniu (samoistne). „Obiektywne” – to znaczy niezależne od świadomości ludzkiej. Absolutność – pociąga – obiektywność. 2. Stanowisko Kanta: czas i przestrzeń są absolutne (ale w innym sensie niż wg Newtona) i subiektywne. „Absolutne” według Kanta – to niezmienne, wrodzone, aprioryczne – czyli niezależne od doświadczenia. „Subiektywne” – czas i przestrzeń to nie są cechy Wszechświata, to formy naszych zmysłów,…
-
Czy materia jest koniecznym nośnikiem ruchu? (On14)
Obrazek: Wyładowanie elektryczne pokazujące podobne do błyskawicy włókna plazmy z cewki Tesli. Plazma to materia w czwartym stanie skupienia, poza lotnym, ciekłym i stałym. Czy materia jest koniecznym nośnikiem ruchu? Można zapytać też inaczej: czy istnieje ruch bez materii? W tej kwestii wyróżnia się trzy stanowiska: 1. Stanowisko atomizmu 2. Następnie, stanowisko dynamizmu samoistnego 3. A także, stanowisko dynamizmu idealistycznego 1. Atomizm Atomiści głoszą, że wszelki ruch jest ruchem materii, że zachodzi konieczny związek ruchu z materią. Początkowo atomiści głosili, że wszelki ruch jest ruchem atomów. Obecnie wiadomo, że istnieje materia polowa, która nie jest zbudowana z atomów, a więc nie wszelki ruch jest ruchem atomów. Stanowisko atomizmu starożytnych Greków reprezentowali: Demokryt, Epikur,…
-
Ontologia spekulatywna (On2)
Ontologia spekulatywna rozwinęła się w XVIII wieku w Niemczech. Charakteryzuje się dużym stopniem uteoretycznienia, bez konieczności potwierdzania przez dane empiryczne. Według Christiana Wolffa ontologia określa dedukcyjnie (na mocy praw logiki) własności bytu, wyprowadzając je z apriorycznych (przyjmowanych z góry) zasad: (1) zasady sprzeczności – żaden przedmiot nie może zarazem mieć i nie mieć tej samej cechy oraz (2) zasady racji dostatecznej – wszystko ma swoją rację, przyczynę lub cel, na podstawie których może zostać wyjaśnione. Ontologia częścią metafizyki Ontologia w systemie filozoficznym Wolffa stanowi część metafizyki, do której zaliczał także kosmologię, psychologię i teologię racjonalną. Zajmowały się one poszczególnymi rodzajami bytu. Ontologia spekulatywna upowszechniła się w XVIII wieku w Niemczech. Przeciwko niej wystąpił Immanuel Kant (1724–1804), który…
