-
Pojęcie materii w historii nauki i filozofii (On9)
Pojęcie materii w historii nauki i filozofii to pierwszy wpis szerszego tematu Materia i duch. Filozofowie, a zwłaszcza materialiści starali się coraz dokładniej zdefiniować pojęcie materii. Polegało to często na przypisywaniu materii coraz więcej cech uznawanych za atrybuty. Niekiedy jednak okazywało się, że pewne cechy uznawane za atrybuty nie były uniwersalnymi cechami materii, dlatego trzeba było je wyłączać z definicji samej materii jako takiej. Początkowo przez materię rozumiano konkretny materiał, z którego zbudowane są ciała (drewno, glina, kamień, kość). Pierwsze filozoficzne pojęcie materii, podane przez Arystotelesa (IV wiek p.n.e.) powstało z uogólnienia tego potocznego jej pojmowania. 1. Definicja Arystotelesa Materia to materiał, z którego zbudowane są ciała (materiał w ogóle –…
-
Materializm, idealizm, dualizm (On8)
Obrazek: Demokryt wśród Abderytów. Demokryt (V/IV w. p.n.e.) uchodzi za twórcę materializmu Materializm, idealizm, dualizm: stosunek materii do ducha (przyrody do myślenia), to zagadnienie nazywane często podstawowym zagadnieniem filozofii. Wpisuje się ono w spór między materializmem, idealizmem i dualizmem o istnienie materii i ducha oraz o ich wzajemny stosunek. 1. Podstawowe zagadnienie filozofii i jego dwa aspekty (genetyczny i aktualny) Kolejny ważny podział filozofii wynika z rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia filozofii: zagadnienia stosunku materii do ducha (przyrody do myślenia). Można je sformułować w pytaniu: Jaki jest stosunek materii do ducha? Zawiera ono w sobie dwie bardziej szczegółowe kwestie, zwane aspektami podstawowego zagadnienia filozofii. Aspekt pierwszy, zwany genetycznym, brzmi: co jest pierwotne materia czy…
-
Teorie descendencji (przedewolucyjne)
Teorie descendencji, czyli przedewolucyjne, były znane już w czasach starożytnych. Ewolucjonizm, jako uniwersalny kierunek nauki, dogodny do wyjaśniania zjawisk zarówno w biologii, jak i w odmiennych od biologii dziedzinach nauki, pojawił się nieco przed Darwinem. Jednakże rozwojowe ujęcie rzeczywistości sięga czasów starożytności greckiej. Mam tu na myśli chociażby Szkołę Jońską. Zwłaszcza Heraklita z jego dialektyczną wizją ścierania się przeciwieństw, będących źródłem rozwoju. Gatunek ludzki według Arystotelesa Myślenie dialektyczne nie obce było także wielu innym starożytnym filozofom. Na przykład obecne było w rozważaniach przyrodniczych u Arystotelesa, który pierwszy w ogóle – zdaniem Darwina – przedstawił „niewyraźny zarys zasad doboru naturalnego”. Omawiając szeroko tematykę biologiczną w swej twórczości, Arystoteles próbował zmierzyć się z…
