-
Gottlob Frege – logika i ontologia
W poniższym wpisie Gottlob Frege – logika i ontologia omawiam kilka zagadnień, którymi zajmował się niemiecki uczony, logik, matematyk i filozof Gottlob Frege (1848–1925). Są to: Sens i znaczenie To, co miało sens i znaczenie, odnosiło się do znaków: ekstensja⇒ znaczenie ⇒ zakres intensja ⇒ sens ⇒ treść Znaczenie, to jest zakres przedmiotów, do których odnosi się dane słowo. Znaczeniem słowa “stół” jest zbiór przedmiotów, które tak nazwiemy. Sens, to jest treść, którą wiążemy z tym słowem. Definicje nominalne na przykład zawierały treść (sens, intensję) danego słowa. Frege podaje taki przykład: Gwiazda Poranna oraz Gwiazda Wieczorna – to inaczej planeta Wenus. To są dwa terminy, ich znaczenie jest to samo, ale sens różny…
-
„Dlaczego jest raczej coś niż nic?”
Obrazek: Cząstki, fala (wizualizacja) „Dlaczego jest raczej coś niż nic?” oraz szczypta sceptycyzmu co do zasadności tego pytania. Słynne już pytanie Arystotelesa: „Dlaczego jest raczej coś niż nic”, które przywiodło do filozofii nie tylko jego, lecz także wielu innych filozofów (m.in. Leibniza i Heideggera), stanowi do dzisiaj jedną z głównych osi, wokół których toczą się dysputy filozoficzne [zob. tekst w ramce 1]. 1 Michał Heller tak to ujmuje: Są jednak pytania – można je uznać za ostateczne – które zachowują ważność na każdym etapie dociekań. Na przykład pytanie Leibniza, dlaczego istnieje raczej coś niż nic. Przy okazji trzeba wspomnieć, że w sprawie autorstwa omawianego pytania zdania są podzielone. Na ogół…
-
Ontologia spekulatywna (On2)
Ontologia spekulatywna rozwinęła się w XVIII wieku w Niemczech. Charakteryzuje się dużym stopniem uteoretycznienia, bez konieczności potwierdzania przez dane empiryczne. Według Christiana Wolffa ontologia określa dedukcyjnie (na mocy praw logiki) własności bytu, wyprowadzając je z apriorycznych (przyjmowanych z góry) zasad: (1) zasady sprzeczności – żaden przedmiot nie może zarazem mieć i nie mieć tej samej cechy oraz (2) zasady racji dostatecznej – wszystko ma swoją rację, przyczynę lub cel, na podstawie których może zostać wyjaśnione. Ontologia częścią metafizyki Ontologia w systemie filozoficznym Wolffa stanowi część metafizyki, do której zaliczał także kosmologię, psychologię i teologię racjonalną. Zajmowały się one poszczególnymi rodzajami bytu. Ontologia spekulatywna upowszechniła się w XVIII wieku w Niemczech. Przeciwko niej wystąpił Immanuel Kant (1724–1804), który…
-
Przedmiot ontologii. Ontologia a metafizyka (On1)
W pierwszym wpisie z ONTOLOGII omówię następujące tematy: Podstawowe działy filozofii, Przedmiot ontologii oraz Ontologia a metafizyka. W następnych Wpisach z tej kategorii znajdą się omówienia kolejnych tematów tradycyjnie zaliczanych do Ontologii – jednego z działów filozofii. Postaram się zamieścić około 10 bloków tematycznych ze szczegółowymi zagadnieniami. 1. Podstawowe działy filozofii (1) Ontologia (etymologicznie z gr. to on – byt, logos – słowo, nauka), zwana też teorią bytu lub filozofią świata; (2) Teoria poznania (epistemologia, gnoseologia), zajmująca się procesem poznania; (3) Filozofia człowieka nazywana też antropologią filozoficzną (z gr. antropos – człowiek) – rozważa kim (czym) jest człowiek oraz jakie jest jego miejsce w świecie; (4) Aksjologia, czyli teoria wartości, ustalająca czym są wartości. W jej skład…
