-
Spór determinizmu z finalizmem (teleologią)
Obrazek: Świat został stworzony przez Boga w sposób zamierzony i celowy (wyobrażenie) Spór determinizmu z finalizmem (teleologią) dotyczy charakteru porządku panującego w świecie oraz źródeł tego porządku. Stanowisko teleologii (finalizmu) finalizm, z gr. finis – koniec, końcowy stan, cel; teleologia – z gr. telos – cel, teleos – zmierzający do celu Drugim – obok indeterminizmu – przeciwnikiem determinizmu jest finalizm (zwany też teleologią). Finalizm głosi, że nie przyczyny i prawa, lecz cele wyznaczają przebieg zjawisk oraz porządek panujący w świecie. Głosi zatem zasadę powszechnej celowości W sformułowaniu św. Tomasza z Akwinu zasada celowości zawarta jest w stwierdzeniu: każde zjawisko ma swój cel, do którego zmierza, lub zmierzać powinno. Ostatnie słowa zasady dotyczą ludzi, którzy dysponując –…
-
Czas i przestrzeń a materia (On16)
CZAS I PRZESTRZEŃ A MATERIA: z tego zakresu tematycznego omówię następujące zagadnienia: 1. Czy istnieją byty nieprzestrzenne i pozaczasowe? 2. Problem istnienia próżni (i pustego czasu) oraz jego filozoficzne znaczenie W kolejnych wpisach: 3. Szczególna teoria względności (STW) o czasie i przestrzeni 4. Ogólna teoria względności (OTW) o czasie i przestrzeni 5. Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne oraz Wnioski monistyczne fizyki relatywistycznej 6. Czy możliwe są podróże w czasie? ICzy istnieją byty nieprzestrzenne i pozaczasowe? Toczy się spór na temat tego zagadnienia. Filozofowie są podzieleni. Materialiści uważają, że istnieją tylko byty przestrzenne i czasowe – bo istnieje tylko materia. Pozostałe kierunki: idealizm, dualizm – zakładają, że istnieją…
-
Czy ruch jest atrybutem materii? (On13)
Obrazek: Wybuch bomby atomowej Czy ruch jest atrybutem materii? Można też zapytać inaczej: czy istnieje materia bez ruchu? Wiele dyskusji w całej historii filozofii wywoływała kwestia, czy ruch jest atrybutem (własnością nieodłączną) materii, czy też przysługuje jedynie niektórym obiektom materialnym. Omówię trzy etapy podejścia do tego problemu. 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych 2. Stanowisko filozofii i nauki nowożytnej (lata około 1600-1900) 3. Stanowisko nauki współczesnej (XX wiek) 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych Stosunek ruchu do materii badały cztery szkoły filozofii greckiej. (1) Szkoła Jońska (VI i V w. p.n.e.) Uznawała ruch za atrybut materii. Wynikało to z poglądu zwanego hylozoizmem, według którego wszelka materia jest ożywiona. Życie jest procesem, skoro…
-
Ojcze nasz – najstarsza modlitwa
Obrazek: “Stworzenie Adama”, fresk w Kaplicy Sykstyńskiej, namalowany przez Michała Anioła (1511 r.) Modlitwa Ojcze nasz, to najstarsza modlitwa, jak podają Ewangelie Mateusza i Łukasza, zaprezentowana przez Jezusa swoim uczniom. Na pytanie uczniów: jak mamy się modlić, Jezus odpowiedział: “Ojcze nasz, który jesteś w niebie… itd. (pierwotną treść przedstawiam na końcu wpisu). Poniżej przedstawiam swój tekst modlitwy, będący parafrazą modlitwy “Ojcze nasz”, wraz z muzyką na chór czterogłosowy. Ojcze nasz, który jesteś w niebie, święć się Imię Twoje, * IOjcze nasz, który jesteś w niebie, przyjdź Królestwo Twoje, * Ojcze nasz, który jesteś w niebie, bądź wola Twoja, …
-
Adam, twój duch nie z tej epoki
Adam, twój duch nie z tej epoki, horyzont za szeroki, zbyt wielki na ten świat… ADAM Gdy cię ściga pech, spokój święty miej, gdy ci plany rwie, ty się z tego śmiej. Nie pomoże nic, smutek ani złość, światek toczy się, gdy ty masz już dość. Adam, twój duch nie z tej epoki, horyzont za szeroki, zbyt wielki na ten świat. Adam, w niebiosach zapisany, a liczne twoje rany po ziemi wloką się. Tyś ojcem wszystkich ludzi, ich skargi w sobie nosisz. Przygniata cię i trudzi, ból, co wpisany w życie jest. Marzenia twoje rzuć za próg, zazwyczaj nierealne. Marzenia swoje spełnia Bóg, w nich ludzkie losy kryją się. Adam, twój…
