O eugenice

  • Podział ludzi na rasy
    Eugenika,  Filozofia

    Podział ludzi na rasy ze względu na ich wygląd (Ra1)

    Obrazek: Mieszkaniec wioski Pasema w Dolinie Baliem w Papui Próby klasyfikowania ludzi ze względu na ich wygląd podejmowano już w XVII w. Pierwszy podział ludzi na rasy zaproponował francuski podróżnik Françis Bernier, wyróżniając Europejczyków, Murzynów, Azjatów i Lapończyków. Począwszy od epoki Wielkich Odkryć Geograficznych, podróżnicy interesowali się różnorodnością rodzaju ludzkiego, co z czasem stało się domeną naukowców. Bez trudu można było zauważyć mnogość typów ludzkich na zróżnicowanych przyrodniczo obszarach geograficz­nych. Ponadto, dziewiętnastowieczny rozkwit nauk przyrodniczych umożliwił prowadze­nie bardziej szczegółowych badań antropologicznych, a następnie sprzyjał formułowaniu teorii rasowych. Główne rasy ludzkie Warto zaznaczyć, że fenomenem odmienności rasowej ludzi interesowali się nie tylko antropolodzy. Także m.in. – filozofowie. Na przykład, Imma­nuel Kant łączył występowanie ras…

  • Teorie descendencji
    Eugenika,  Filozofia

    Teorie descendencji (przedewolucyjne)

    Teorie descendencji, czyli przedewolucyjne, były znane już w czasach starożytnych. Ewolucjonizm, jako uniwersalny kierunek nauki, dogodny do wyjaśniania zjawisk zarówno w biologii, jak i w odmiennych od biologii dziedzinach nauki, pojawił się nieco przed Darwinem. Jednakże rozwojowe ujęcie rzeczywistości sięga czasów starożytności greckiej. Mam tu na myśli chociażby Szkołę Jońską. Zwłaszcza Heraklita z jego dialektyczną wizją ścierania się przeciwieństw, będących źródłem rozwoju. Gatunek ludzki według Arystotelesa   Myślenie dialektyczne nie obce było także wielu innym starożytnym filozofom. Na przykład obecne było w rozważaniach przyrodniczych u Arystotelesa, który pierwszy w ogóle – zdaniem Darwina – przedstawił „niewyraźny zarys zasad doboru naturalnego”. Omawiając szeroko tematykę biologiczną w swej twórczości, Arystoteles próbował zmierzyć się z…

  • Spory w eugenice polskiej. Rola Kościoła
    Eugenika,  Eugenika polska

    Spory w eugenice polskiej. Rola Kościoła (EuP5)

    Polacy bacznie przyglądali się, jak funkcjonuje niemiecka eugenika i niektórzy entuzjaści dostrzegali nawet jej pozytywne skutki, ale u sporej części działaczy zrodziły się wątpliwości, co do zasadności idei eugenicznych, które przeniosły się z areny naukowo-badawczej na polityczno-społeczną. Spory w eugenice polskiej zablokowały w efekcie wprowadzenie ustaw eugenicznych. Przeciwnicy eugeniki otrzymali wsparcie ze strony Kościoła katolickiego. Rola Kościoła w eugenice polskiej   Niemałą rolę w ukształtowaniu eugeniki, jak również odrzuceniu ustaw eugenicznych, odegrał Kościół katolicki, który w Polsce zajmował silną pozycję. Duchowni wywierali naciski na polityków, aby nie ingerować w sprawy rodziny i prokreacji. Zdecydowanie sprzeciwili się też zastosowaniu zbyt restrykcyjnych rozwiązań eugenicznych. Oficjalnie Kościół popierał samą ideę eugeniki (w stylu…

  • Ustawy eugeniczne w Polsce
    Eugenika,  Eugenika polska

    Ustawy eugeniczne w Polsce (EuP4)

    Obrazek: Posąg Temidy Ustawy eugeniczne w Polsce okazały się niezwykle trudne do zaakceptowania przez większość społeczeństwa. Mimo że proces legislacyjny środowiska eugeniczne zainicjowały na samym początku instytucjonalnej działalności (1919 r.), to nie został on zakończony sukcesem. Po pierwsze, nie było jednomyślności w szeregach eugeników, a po drugie, znaczna część społeczeństwa ze względów religijnych nie godziła się na radykalne rozwiązania eugeniczne. W związku z tym, proces przygotowywania ustaw eugenicznych w Polsce przechodził długą i trudną drogę. Brak przyzwolenia na radykalne ustawy eugeniczne Niektórzy działacze podnosili pilną potrzebę wprowadzenia ustaw eugenicznych, aby przyśpieszyć tempo wprowadzania założeń eugenicznych. Nie znajdowali oni jednak poparcia całego środowiska eugenicznego oraz przede wszystkim politycznego. Teorie eugeniczne były…

  • Program polskiej eugeniki
    Eugenika,  Eugenika polska

    Program polskiej eugeniki (EuP3)

    Obrazek: Niemiecka kolumna rezerwy przechodzi przez pewną całkowicie zniszczoną wieś na ziemiach polskich podczas I wojny światowej Program polskiej eugeniki rodził się, gdy Polska była jeszcze pod zaborami. Następnie, kiedy odzyskała niepodległość i powstawały pierwsze organizacje eugeniczne, widać było ogromne zniszczenia pod względem materialnym. Jednak przede wszystkim zaniedbania zdrowotne i oświatowe ludności, a ponadto ubóstwo, zdeterminowały specyfikę polskich programów eugenicznych. Początkowo, pod względem instytucjonalnym istniało duże rozproszenie. Trzeba pamiętać, że był to okres Polski zrujnowanej po I wojnie światowej i “zlepionej” z trzech części będących pod różnymi zaborami. Jeszcze w czasach zaborów zauważono degenerowanie się narodu, m.in. w następstwie chorób – obok wenerycznych – gruźlicy i alkoholizmu głównie, ale również…

  • Polskie Towarzystwo Eugeniczne
    Eugenika,  Eugenika polska

    Polskie Towarzystwo Eugeniczne. Początki organizacyjne (EuP2)

    Obrazek: Mapa Polski z 1939 roku Polskie Towarzystwo Eugeniczne powstało dopiero po wyzwoleniu, w 1923 roku, ale pierwsze polskie organizacje eugeniczne powstały już na początku XX stulecia. W wielu polskich miastach zawiązywały się liczne towarzystwa higieniczno-społeczne do walki z chorobami, prostytucją i alkoholizmem, z których następnie niektóre się łączyły i modyfikowały swój program. Początki organizacyjne Powstawały też czasopisma o tematyce medycznej i obyczajowej. Jedne i drugie inspirowane były zachodnią myślą eugeniczną. Generalnie przyjmuje się inspiracje lamarkowskie, z zaznaczeniem indywidualnych różnic w poglądach poszczególnych eugeników. W zależności od autora były to inspiracje niemieckie lub amerykańskie, angielskie bądź skandynawskie (model państwa opiekuńczego) albo też francuskie (latynoskie) czy belgijskie. Istnieje w tym punkcie dość duża rozpiętość stanowisk, co mogło mieć…

  • Eugenika polska. Początki pod zaborami
    Eugenika,  Eugenika polska

    Eugenika polska: początki pod zaborami (EuP1)

    Obrazek: Ziemie Rzeczpospolitej pod zaborami To drugi Wpis z tematu Eugenika, a pierwszy – z zakresu Eugenika polska  Idee eugeniczne w XIX stuleciu rozwijane były niemal przez wszystkie cywilizowane kraje świata i narody. Zataczając coraz szersze kręgi, nurt eugeniczny pobudził też polską myśl do opracowania rodzimej wersji eugeniki. Początki eugeniki na ziemiach polskich Pierwsze wzmianki na temat eugeniki na ziemiach polskich (pod zaborami) pochodzą przede wszystkim od przyrodników. Szczególnie tych zajmujących się propagowaniem ewolucjonizmu (najpierw J.B. Lamarcka, a później ewolucjonizmu Wallace’a – Darwina), który bezpośrednio wiązany jest z wykreowaniem eugeniki. Eugenika została sformułowana przez brytyjskiego arystokratę sir Francisa Galtona, w drugiej połowie XIX w. Galton zakładał możliwość doskonalenia fizycznego i umysłowego człowieka, jako gatunku, w drodze…

  • Eugenika. Czy możliwe jest doskonalenie gatunku ludzkiego
    Eugenika

    Eugenika. Czy możliwe jest doskonalenie gatunku ludzkiego?

    Obrazek:   Konzentrationslager w Dachau, Niemcy Eugenika, to dziewiętnastowieczna idea, sformułowana przez brytyjskiego arystokratę sir Francisa Galtona. Zakładała możliwość doskonalenia fizycznego i umysłowego człowieka jako gatunku, w drodze ulepszania cech dziedzicznych. Eugenika – doskonalenie gatunku ludzkiego Czy istnieje możliwość doskonalenia cech dziedzicznych, a tym samym możliwość dosko­nalenia gatunku ludzkiego? Jak dotąd nie udzielono na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi, to znaczy brak jednej uniwersalnej opinii uczonych. Jednakże nie wykluczano, że taka możliwość istnieje, i już w starożytności podejmowano próby w tym kierunku. Samo pojęcie eugeniki (z języka greckiego – eu-genes – znaczy “dobrze urodzony”, “do­brego pochodzenia”, “rasowy”) istniało już w czasach starożytnej Grecji i związane było z troską o zdrowe i silne społeczeństwo. Jednak nazwa…