Chrześcijaństwo
-
Wszechpotężna scholastyka: rozum czy wiara (Ch6)
Obrazek: Triumf św. Tomasza z Akwinu ze świętymi i aniołami (Andrea di Bonaiuto, 1366 r., Bazylika Santa Maria Novella, fresk) Wszechpotężna scholastyka: rozum czy wiara, to drugi wpis traktujący o relacjach teologii i filozofii okresu średniowiecza. Losy ideologii chrześcijańskiej różnie się kształtowały do czasu wkroczenia na arenę teologiczną drugiego wielkiego znawcy przedmiotu – św. Tomasza z Akwinu. Opracował on na nowo i kompleksowo kanon religii chrześcijańskiej, różniący się mniej lub bardziej (lecz prawie we wszystkich kwestiach) od doktryny św. Augustyna. I także odmienny od zapatrywań innych ideologów chrześcijaństwa, podejmujących fragmentarycznie zagadnienia teologiczne. Tomasz z Akwinu (1225–1274) próbuje dokonać syntezy chrześcijańskiego Objawienia i filozofii Arystotelesa. Otrzymuje przydomek Doctor Angelicus (Doktor Anielski).…
-
Wszechpotężna scholastyka: teologia wobec filozofii (Ch5)
Scholastyka, ściśle ujmując, obejmuje okres w rozwoju filozofii (i teologii) od około VIII do XVI w. Wpis Wszechpotężna scholastyka: teologia wobec filozofii, omawia także znacznie wcześniejsze dzieje i relacje między tymi dwoma dziedzinami. Z łac. schola, to szkoła, która w nauczaniu średniowiecznym podejmowała próbę uzgodnienia prawd chrześcijańskich z rozumem, z dotychczasowym nauczaniem filozoficznym. Wyrażała dążenia większości uczonych tamtej doby, aby rozumieć to, w co się wierzy. W czasie scholastyki powstało sporo uniwersytetów, w których stosowano specjalne metody nauczania, tak, aby wiarę, objawienie pogodzić z logicznym rozumowaniem. Był taki okres, trwający od początku naszej ery aż do ok. XIV/XV w., kiedy filozofia przygasła, a szeroko i dość stanowczo postępująca chrystianizacja wyzwoliła…
-
Jasna Góra. Gdzieś na mapie świata
Jasna Góra, to święte miejsce dla wierzących Polaków. Ale nie tylko. Przybywają tu osoby zainteresowane bogactwem zabytków architektury, malarstwa i rzeźby oraz ciekawą historią narodu polskiego, związaną z klasztorem Matki Boskiej Częstochowskiej. Jasna Góra odwiedzana jest również przez rzesze obcokrajowców, biegających z aparatami fotograficznymi lub smartfonami. Jedni zwiedzają i podziwiają artefakty kultury, drudzy się modlą. Niektórzy marzą, żeby się tam znaleźć i “u źródła” poprosić o łaskę np. wyzdrowienia, bo z powodu choroby nie są w stanie pokonać podróży, inni pielgrzymują do tego miejsca niemal każdego roku. Mieszają się prośby i podziękowania, skrucha i rozżalenie… Tam raczej nie widać pychy; za to widać pokorę. Pielgrzym jest kruchutki i skromny. Przed…
-
Apologie oraz pisma antychrześcijańskie (Ch4)
Obrazek: Wielki Dzień gniewu Pańskiego, opisany w Apokalipsie. Obraz Johna Martina z 1853 r. Pierwsze apologie oraz pisma antychrześcijańskie mogły powstać już w II wieku naszej ery. Niektórzy dokumentaliści chrześcijańscy twierdzą, że nawet pod koniec I wieku n.e. Całokształt koncepcji teologiczno-filozoficznych chrześcijańskich apologetów i Ojców Kościoła, formułowanych i rozwijanych od II do VII w. określa się mianem – patrystyki. W tym czasie powstało mnóstwo dzieł, pism, homilii, traktatów i listów. Część z nich została zakwalifikowana do pism kanonicznych, a znacznie większa część – to pisma apokryficzne. Kanon stanowią te pisma, które zostały uznane oficjalnie, przyjęte przez sobór (w tym wypadku w Trydencie – 1546 r.). Apokryfy (z gr. apokrypto – ukrywam, taję)…
-
Synkretyzm i asymilacja obrzędów pogańskich (Ch3)
Obrazek: obrzędy związane z ogniem Synkretyzm i asymilacja obrzędów pogańskich w obrębie chrześcijaństwa miały miejsce w pierwszych wiekach n.e., tj. w okresie zdobywania nowych wyznawców i krzewienia wyznania na nowych terenach. To, co próbował osiągnąć Konstantyn Wielki przy pomocy chrześcijaństwa (a mianowicie jedność i siłę państwa), okazało się chybione. Wspólna religia nie scaliła Cesarstwa Rzymskiego, wpływy łacińskie w zachodniej części i wpływy helleńskie na Wschodzie już wcześniej podzieliły Imperium: na Zachodnie i Wschodnie. Różne tempo postępu gospodarczego, odmienne interesy i odmienna kultura na trwałe podzieliły Cesarstwo. Wyższy poziom gospodarczy, kulturalny i edukacyjny wschodnich części Cesarstwa, spowodował przeniesienie centrum politycznego z Zachodu na Wschód. Przeróżne zabiegi w kierunku zachowania jedności państwa…
-
Losy chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim (Ch2)
Obrazek: Symbole chrześcijaństwa Losy chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim początkowo były bardzo skomplikowane i trudne. Chrześcijanie stanowili nową, odrębną grupę w społeczności rzymskiej. Odnoszono się do nich ze wzgardą i podejrzliwością, oskarżając o wszelkie nieszczęścia i klęski: zarazę, głód, trzęsienia ziemi, za co, grupowo, skazywani byli na tortury i śmierć. Rozszarpywani przez dzikie zwierzęta, zapewniali publiczną rozrywkę w spektakularnych widowiskach. Przegrywali ze zmasowanym atakiem, lecz ich idea, dzieło religii Odkupienia – przetrwała. Cesarstwo Wschodnie Rzymskie z czasem nazwane zostało Bizantyjskim. Najpierw funkcjonowały obie nazwy, a jednoznaczna cezura między obu Cesarstwami jest trudna do ustalenia. Na przykład pod koniec III wieku Maksymilian panował w Rzymie, a Dioklecjan (od 286 r.) rezydował w…
-
Początki chrześcijaństwa. Trudny proces chrystianizacji (Ch1)
Początki chrześcijaństwa: zacznę zatem ab initio, tj. od początków wprowadzania wiary chrześcijańskiej, także początków tworzenia pierwszych struktur kościelnych. Oczywiście w ogólnym zarysie, ponieważ temat jest niezwykle szeroki. Powodzenie religii u jej początków (jeśli dają się takie ustalić, jak to ma miejsce w tym przypadku), jej krzewienie oraz przyszłe funkcjonowanie zależne jest od bardzo wielu czynników. Ważny jest nie tylko jej fundament, tj. główne założenia doktrynalne. Ogromne znaczenie mają także sposób zakomunikowania nowej nauki, postawa nauczycieli i kaznodziejów, obrzędy i organizacja duchowieństwa. To oczywiście uwarunkowania wewnętrzne. Nie bez znaczenia jest też sytuacja zewnętrzna: polityczna, społeczna, kulturalna na terenach, gdzie ziarno nowej prawdy ma być zasiane. Czynniki kształtujące nowe wyznanie Kto to byli…
