-
Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne
Rozważania nad naturą czasu i przestrzeni skupiły się wokół pytania, czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. W odpowiedzi na to pytanie – ukształtowały się 3 główne stanowiska: 1. Stanowisko Newtona (fizyki klasycznej): czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. „Absolutne” dla Newtona to niezależne od czegokolwiek, tzn. samodzielne w swym istnieniu (samoistne). „Obiektywne” – to znaczy niezależne od świadomości ludzkiej. Absolutność – pociąga – obiektywność. 2. Stanowisko Kanta: czas i przestrzeń są absolutne (ale w innym sensie niż wg Newtona) i subiektywne. „Absolutne” według Kanta – to niezmienne, wrodzone, aprioryczne – czyli niezależne od doświadczenia. „Subiektywne” – czas i przestrzeń to nie są cechy Wszechświata, to formy naszych zmysłów,…
-
Etapy rozwoju i postępu przyrody
Obrazek: Szympans karłowaty (bonobo), najbliżej z wszystkich małp spokrewniony z człowiekiem W zagadnieniu Problematyka rozwoju omówię następujące zagadnienia: 1. Triada kategorii opisujących dynamikę rzeczywistości, czyli ruch, rozwój i postęp. 2. Etapy rozwoju i postępu przyrody, w którym przedstawię trzy takie etapy: pierwszy to przyroda nieożywiona, drugi – przyroda ożywiona, a trzeci, to przyroda społeczna. W ostatnim punkcie przedstawię 3. Kryteria postępu w przyrodzie. 1. Triada kategorii opisujących dynamikę rzeczywistości: ruch, rozwój, postęp Ruch jest najszerszym pojęciem, gdyż oznacza wszelką zmianę obiektu: wewnętrzną i zewnętrzną, zarówno ilościową jak i jakościową, poczynając od zmiany położenia obiektów w przestrzeni. Rozwój jest pojęciem węższym, jest to zmiana kierunkowa (ma ustalony kierunek), uporządkowana w…
-
Problemy nieskończoności świata (1)
Z tematu Problemy nieskończoności świata omówię (w tym wpisie) następujące zagadnienia: Ilościowe i jakościowe problemy nieskończoności świata Problemy nieskończoności Wszechświata związane z czasem i przestrzenią Problem materialnej i przestrzennej nieskończoności Wszechświata: a. stanowisko starożytnych b. stanowisko nauki nowożytnej (1600 r.–1900 r.) c. stanowisko nauki współczesnej (XX w.) oraz zagadnienia: Nieskończoność a nieograniczoność materialna i przestrzenna Wszechświata Problem genetycznej i czasowej nieskończoności Wszechświata Nieskończoność a nieograniczoność genetyczna i czasowa Wszechświata Problemy nieograniczoności Wszechświata Problem wieczności Wszechświata w następnym wpisie, pod nazwą Czy świat jest nieskończony? 1. Ilościowe i jakościowe problemy nieskończoności świata Problemy nieskończoności Wszechświata podejmuje filozofia i kosmologia. Można podzielić je na problemy ilościowe i jakościowe. Przykłady problemów ilościowych: czy ilość materii jest…
-
Paradoksy Zenona (On15)
Obrazek: Zenon z Elei pokazuje młodzieży drzwi do Prawdy i Fałszu Paradoksy Zenona, to “dowody” na nieistnienie ruchu. Zenon z Elei (jak i Szkoła Eleatów) głosił, że ruch w ogóle nie istnieje. Prawdziwy byt jest jednolity i niezmienny. Ruch jest jedynie pozorem, złudzeniem naszych zmysłów. (Zmysły nas często mylą. Na przykład kij zanurzony w wodzie wydaje się zawsze złamany, z uwagi na to, że promienie świetlne wpadające do ośrodka o innej gęstości, w tym wypadku z powietrza do wody, zmieniają swój kierunek, czyli “załamują się”. Zjawisko to było znane także w ówczesnej Grecji). Należy wierzyć rozumowi – uważał – który dowodzi, że ruch jest niemożliwy. Zenon sformułował cztery „dowody” – paradoksy – na…
-
Czy ruch jest atrybutem materii? (On13)
Obrazek: Wybuch bomby atomowej Czy ruch jest atrybutem materii? Można też zapytać inaczej: czy istnieje materia bez ruchu? Wiele dyskusji w całej historii filozofii wywoływała kwestia, czy ruch jest atrybutem (własnością nieodłączną) materii, czy też przysługuje jedynie niektórym obiektom materialnym. Omówię trzy etapy podejścia do tego problemu. 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych 2. Stanowisko filozofii i nauki nowożytnej (lata około 1600-1900) 3. Stanowisko nauki współczesnej (XX wiek) 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych Stosunek ruchu do materii badały cztery szkoły filozofii greckiej. (1) Szkoła Jońska (VI i V w. p.n.e.) Uznawała ruch za atrybut materii. Wynikało to z poglądu zwanego hylozoizmem, według którego wszelka materia jest ożywiona. Życie jest procesem, skoro…
-
Materia i duch: współczesne definicje (On10)
Materia i duch, to temat, w którym przedstawiam współczesne definicje materii i ducha, jakie proponuje filozofia oraz problem ich adekwatności. Trzeba zaznaczyć, że znacznie łatwiej jest podać definicję materii, niż określić czym jest duch. Współczesna definicja materii Jedną ze współczesnych definicji materii, której adekwatności można bronić, jest tzw. definicja mieszana, złożona z dwóch atrybutów poznawczych (gnoseologicznych) oraz czterech atrybutów ontologicznych. Przypisuje ona materii 6 następujących atrybutów. Atrybuty gnoseologiczne: obiektywność poznawalność zmysłowa. Atrybuty ontologiczne: ruch (zmienność) czas (trwanie w czasie) przestrzeń (rozciągłość w przestrzeni) zdeterminowanie (podleganie prawom). Nazywając byt, który ma wszystkie cztery atrybuty ontologiczne, bytem fizycznym, można powyższą definicję materii sformułować tak: materia jest to obiektywny byt fizyczny poznawalny zmysłowo (bezpośrednio lub…
