• Eugenika amerykańska. Organizacja
    Eugenika,  Eugenika amerykańska

    Eugenika amerykańska. Organizacja ruchu eugenicznego (1)

    Właśnie bocian niesie dziecko, które natychmiast otrzyma PESEL W piśmiennictwie eugenicznym można spotkać się ze stanowiskiem, że to Ameryka (eugenika amerykańska) była kolebką nowożytnej eugeniki i że tam właśnie osiągnęła największe rozmiary. Istnieją wprawdzie pewne przesłanki, które pozwalają wysunąć USA na lidera eugenicznego, jednak biorąc pod uwagę wszystkie dane (zasięg terytorialny, liczbę osób poddanych zabiegom eugenicznym, czas trwania, opresyjność eugeniki) twierdzenie takie jest nieco przesadzone. (Oczywiście mam na myśli eugenikę właściwą, a nie powojenną biotechnologię człowieka, genetykę medyczną, które niekiedy nazywane są wprost współczesną eugeniką). Owszem, eugenika amerykańska dominowała w początkowym okresie w światowym ruchu eugenicznym i wytyczała kierunki rozwoju eugeniki, jednak to Europa jest matką eugeniki. To w Europie…

  • Przyczyny powstania eugeniki
    Eugenika

    Przyczyny powstania eugeniki i ruchu eugenicznego

    Obrazek: Fabryka Richarda Hartmanna w Chemnitz, 1868 r. Przyczyny powstania eugeniki i ruchu eugenicznego są dość liczne, różnorodne i przejawiają się na rozmaitych płaszczyznach.  W moim przekonaniu niezwykle istotnym czynnikiem było podłoże intelektualne postoświeceniowej Europy. Główne przyczyny Główne okoliczności, które doprowadziły do powstania ruchu eugenicznego w XIX w., dotyczą sytuacji (1) w sferze naukowej (chodzi przede wszystkim o rozwój nauk biologicznych), (2) w sferze społecznej i ekonomicznej, a także (3) sferze ideologicznej (mam tu na myśli pojawienie się nurtu pozytywistycznego oraz upowszechnienie postaw materialistycznych). Sfera naukowa, być może, nie była tu determinantem przesądzającym, chociaż mogła stanowić poważny impuls na drodze poszukiwań odpowiednich metod w celu udoskonalenia gatunku homo sapiens. Imponujący rozwój nauk, i…

  • Darwinizm jako spiritus movens eugeniki
    Eugenika

    Darwinizm jako spiritus movens eugeniki

    Darwinizm jako spiritus movens eugeniki, czyli “duch sprawczy” eugeniki, to konstatacja, której trudno byłoby zaprzeczyć. Darwinizm jest tą najważniejszą i najbardziej ogólną przyczyną, jednak trzeba zaraz dodać, że nie – wyłączną (o czym piszę w materiale: Przyczyny powstania eugeniki). Oczywiście mowa jest o eugenice radykalnej ufundowanej na podłożu darwinowskim. Została ona ukształtowana na darwinowskiej teorii doboru naturalnego i walki o byt oraz nierówności rasowej populacji ludzkiej. Ruch higieniczny oraz ruch eugeniczny Darwinizm przemienił zapatrywania działaczy wcześniejszego nieco ruchu higienicznego (lub higieniczno-społecznego), opartego na założeniach Lamarcka.  Ruch eugeniczny wyrósł z ruchu higienicznego i częściowo był jego kontynuatorem, przynajmniej na początku, tj. bezpośrednio po ogłoszeniu rewolucyjnej teorii Darwina, a później stał się opozycyjny. Ruch…