-
Prawdziwość i pewność wiedzy a sposób istnienia wartości
Wśród wartości cenionych przez ludzi szczególne miejsce zajmują wartości poznawcze, takie jak prawdziwość i pewność wiedzy. Nie znajdują się one jednak w centrum zainteresowań aksjologii. Aksjologia w większym stopniu skupia swe analizy na wartościach etycznych (takich jak dobro czy godność) oraz estetycznych (takich jak piękno czy wzniosłość). Prawdziwość i pewność wiedzy natomiast, zajmują centralne miejsce w epistemologii oraz wszelkich rozważaniach nad walorami poznawczymi wiedzy ludzkiej – we wszystkich jej historycznych i współczesnych odmianach[Zobacz mój wpis: Gatunki wiedzy ludzkiej]. Prawdziwość i pewność wiedzy Z kolei wśród wartości poznawczych, główna uwaga tradycyjnie skupiona jest na wartościach logicznych: prawdziwości oraz fałszywości. Nie docenia się natomiast, jak sądzę, drugiej – obok prawdziwości – znaczącej pozytywnej wartości…
-
Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne
Rozważania nad naturą czasu i przestrzeni skupiły się wokół pytania, czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. W odpowiedzi na to pytanie – ukształtowały się 3 główne stanowiska: 1. Stanowisko Newtona (fizyki klasycznej): czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne. „Absolutne” dla Newtona to niezależne od czegokolwiek, tzn. samodzielne w swym istnieniu (samoistne). „Obiektywne” – to znaczy niezależne od świadomości ludzkiej. Absolutność – pociąga – obiektywność. 2. Stanowisko Kanta: czas i przestrzeń są absolutne (ale w innym sensie niż wg Newtona) i subiektywne. „Absolutne” według Kanta – to niezmienne, wrodzone, aprioryczne – czyli niezależne od doświadczenia. „Subiektywne” – czas i przestrzeń to nie są cechy Wszechświata, to formy naszych zmysłów,…
-
Materia i duch: współczesne definicje (On10)
Materia i duch, to temat, w którym przedstawiam współczesne definicje materii i ducha, jakie proponuje filozofia oraz problem ich adekwatności. Trzeba zaznaczyć, że znacznie łatwiej jest podać definicję materii, niż określić czym jest duch. Współczesna definicja materii Jedną ze współczesnych definicji materii, której adekwatności można bronić, jest tzw. definicja mieszana, złożona z dwóch atrybutów poznawczych (gnoseologicznych) oraz czterech atrybutów ontologicznych. Przypisuje ona materii 6 następujących atrybutów. Atrybuty gnoseologiczne: obiektywność poznawalność zmysłowa. Atrybuty ontologiczne: ruch (zmienność) czas (trwanie w czasie) przestrzeń (rozciągłość w przestrzeni) zdeterminowanie (podleganie prawom). Nazywając byt, który ma wszystkie cztery atrybuty ontologiczne, bytem fizycznym, można powyższą definicję materii sformułować tak: materia jest to obiektywny byt fizyczny poznawalny zmysłowo (bezpośrednio lub…
