-
Spór indukcjonizmu z hipotetyzmem
Jednym z ważnych sporów we współczesnej metodologii nauk jest spór indukcjonizmu z hipotetyzmem o metodę nauk empirycznych. Indukcjonizm jako kierunek w metodologii nauki został zapoczątkowany przez Francisa Bacona (1561–1626), twórcę tzw. indukcji eliminacyjnej. Z kolei podstawowe założenia hipotetyzmu opracował Karl Popper (1902–1994) w swej pracy Logika odkrycia naukowego. Została ona opublikowana w 1934 r. pt. Logik der Forschung. 1. Według indukcjonizmu do praw i najważniejszych ustaleń w naukach empirycznych, dochodzi się na drodze indukcyjnego uogólniania faktów. Podobnie postępuje się w procesie zdobywania wiedzy potocznej, stosowanej w życiu codziennym. Kierunek ten reprezentowany był głównie przez neopozytywistów, w szczególności przez R. Carnapa. Zasadą poznania empirycznego, według indukcjonisty, jest reguła: obserwuj i uogólniaj…
-
Metodologia opisowa czy normatywna
Wpis metodologia opisowa czy normatywna dotyczy problemu jak opisywać naukę. Czy należy opisywać naukę taką, jaka ona jest faktycznie, czy też taką, jaka być powinna. Jest to spór o to, czy metodologia nauk powinna być metodologią opisową czy metodologią normatywną. Metodologia opisowa W XIX stuleciu metodolodzy, pragnąc stać na twardym gruncie historii nauki, starali się opisywać naukę w sposób czysto opisowy. Brali pod uwagę te metody dochodzenia do twierdzeń naukowych i metod ich uzasadniania, które uczeni faktycznie stosowali w swej praktyce badawczej. Taki charakter miały w szczególności idukcjonistyczna koncepcja nauki J.St. Milla oraz hipotetystyczna koncepcja nauki W.S. Jevonsa. W XX wieku uczeni doszli jednak do wniosku, że metodologia czysto opisowa…
-
Metodologia nauk
Obrazek: prof. Michał Heller, teolog, duchowny, filozof, fizyk i kosmolog po wykładzie Metodologia nauk to nauka o strukturze logicznej wiedzy naukowej i metodach stosowanych w nauce. Inaczej mówiąc, jest to nauka o sposobach dochodzenia do twierdzeń oraz sposobach ich sprawdzania. Metodologia nauk a naukoznawstwo W metodologii od dawna występują obok siebie dwa nurty badań: jeden nawiązuje do filozofii, drugi do logiki. Tradycyjnie metodologia była zazwyczaj uważana za część składową filozofii. Na równi z takimi działami jak ontologia, teoria poznania (gnoseologia), filozofia człowieka czy filozofia wartości. Również dzisiaj traktuje się ją niekiedy jako naukę filozoficzną, czyli filozofię nauki. Często także ujmowano metodologię jako pewien dział logiki: logiki stosowanej, pragmatycznej, praktycznej (logika…
-
Uzasadnianie twierdzeń naukowych
Uzasadnianie twierdzeń naukowych to wykazywanie – zgodnie z obowiązującymi w określonym czasie i konkretnej nauce rygorami – że dany pogląd zasługuje na (przynajmniej wstępną) akceptację uczonych. Inaczej mówiąc, jest to przedstawienie argumentów, że istnieją pewne ważkie racje przemawiające za prawdziwością lub przynajmniej wiarygodnością tego poglądu przy braku znajomości racji przeciwnych. Co to znaczy uzasadnić coś w sposób naukowy Uczony to człowiek, który nie tylko coś twierdzi, lecz zarazem uzasadnia to, co twierdzi. Ogólnie można powiedzieć, że uzasadnić jakieś twierdzenie to tyle, co dojść do niego na takiej drodze, która bądź gwarantuje temu twierdzeniu prawdziwość, bądź zapewnia mu przynajmniej wysoki stopień prawdopodobieństwa. Uzasadnianie naukowe jest specyficznym rodzajem uzasadniania. Wyróżnia się racjonalnym charakterem…
