-
Człowiek: istota psychofizyczna. Stosunek ciała do duszy
Obrazek: Waga względna mózgu delfina zajmuje drugie miejsce, po człowieku Wpis Człowiek: istota psychofizyczna zawiera omówienie ważnego w filozofii problemu psychofizycznego, czyli stosunku materii do ducha, stosunku umysłu do mózgu lub też umysłu do ciała (ang. mind–body problem), a w religii – stosunku ciała do duszy. 1. Na czym polega problem psychofizyczny? Problem psychofizyczny to zagadnienie stosunku materii (zjawisk fizycznych, materialnych) do ducha (do zjawisk psychicznych, niematerialnych, idealnych, duchowych) w odniesieniu do człowieka. Zwykle określa się go jako problem stosunku umysłu do mózgu lub też stosunku umysłu do ciała (ang. mind–body problem). W tradycji religijnej problem psychofizyczny to problem stosunku ciała do duszy. Problemu tego nie uznają te stanowiska filozoficzne, które negują istnienie w człowieku bądź zjawisk fizycznych, bądź…
-
Przyczyny powstania eugeniki i ruchu eugenicznego
Obrazek: Fabryka Richarda Hartmanna w Chemnitz, 1868 r. Przyczyny powstania eugeniki i ruchu eugenicznego są dość liczne, różnorodne i przejawiają się na rozmaitych płaszczyznach. W moim przekonaniu niezwykle istotnym czynnikiem było podłoże intelektualne postoświeceniowej Europy. Główne przyczyny Główne okoliczności, które doprowadziły do powstania ruchu eugenicznego w XIX w., dotyczą sytuacji (1) w sferze naukowej (chodzi przede wszystkim o rozwój nauk biologicznych), (2) w sferze społecznej i ekonomicznej, a także (3) sferze ideologicznej (mam tu na myśli pojawienie się nurtu pozytywistycznego oraz upowszechnienie postaw materialistycznych). Sfera naukowa, być może, nie była tu determinantem przesądzającym, chociaż mogła stanowić poważny impuls na drodze poszukiwań odpowiednich metod w celu udoskonalenia gatunku homo sapiens. Imponujący rozwój nauk, i…
-
Czas i przestrzeń a materia (On16)
CZAS I PRZESTRZEŃ A MATERIA: z tego zakresu tematycznego omówię następujące zagadnienia: 1. Czy istnieją byty nieprzestrzenne i pozaczasowe? 2. Problem istnienia próżni (i pustego czasu) oraz jego filozoficzne znaczenie W kolejnych wpisach: 3. Szczególna teoria względności (STW) o czasie i przestrzeni 4. Ogólna teoria względności (OTW) o czasie i przestrzeni 5. Czy czas i przestrzeń są absolutne i obiektywne oraz Wnioski monistyczne fizyki relatywistycznej 6. Czy możliwe są podróże w czasie? ICzy istnieją byty nieprzestrzenne i pozaczasowe? Toczy się spór na temat tego zagadnienia. Filozofowie są podzieleni. Materialiści uważają, że istnieją tylko byty przestrzenne i czasowe – bo istnieje tylko materia. Pozostałe kierunki: idealizm, dualizm – zakładają, że istnieją…
-
Materializm, idealizm, dualizm (On8)
Obrazek: Demokryt wśród Abderytów. Demokryt (V/IV w. p.n.e.) uchodzi za twórcę materializmu Materializm, idealizm, dualizm: stosunek materii do ducha (przyrody do myślenia), to zagadnienie nazywane często podstawowym zagadnieniem filozofii. Wpisuje się ono w spór między materializmem, idealizmem i dualizmem o istnienie materii i ducha oraz o ich wzajemny stosunek. 1. Podstawowe zagadnienie filozofii i jego dwa aspekty (genetyczny i aktualny) Kolejny ważny podział filozofii wynika z rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia filozofii: zagadnienia stosunku materii do ducha (przyrody do myślenia). Można je sformułować w pytaniu: Jaki jest stosunek materii do ducha? Zawiera ono w sobie dwie bardziej szczegółowe kwestie, zwane aspektami podstawowego zagadnienia filozofii. Aspekt pierwszy, zwany genetycznym, brzmi: co jest pierwotne materia czy…
-
Pozytywizm, neopozytywizm, materializm wobec ontologii (On3)
Obrazek: August Comte, twórca pozytywizmu We Wpisie Pozytywizm, neopozytywizm, materializm wobec ontologii przedstawiam jak kierunki te odnosiły się do ontologii. Kierunki filozoficzne, które opierały się na nauce zazwyczaj niechętnie odnosiły się do ontologii, zarzucając jej spekulatywność. Były to: (1) pozytywizm (2) neopozytywizm, a także (3) materializm. (1) Trzy etapy pozytywizmu W rozwoju pozytywizmu wyróżnia się trzy etapy: Pierwszy pozytywizm Reprezentowany był przez twórcę pozytywizmu Augusta Comte’a, który wyróżnił trzy stadia rozwoju ludzkości: Pierwsze stadium – teologiczne Drugie stadium – metafizyczne (filozoficzne) Trzecie stadium – pozytywistyczne (naukowe) Dwa pierwsze stadia uwikłane były w rozważania metafizyczne o charakterze spekulatywnym, zatem powinny zostać zastąpione – zdaniem Comte’a – przez stadium, w którym dominuje wiedza naukowa. Drugi pozytywizm Zwany też empiriokrytycyzmem – reprezentowany…
