• Filozofia nauki,  Filozofia przyrody i Kosmologia

    Czym jest fizyka dla filozofii?

    Obrazek: Mgławica Ślimak Czym jest fizyka dla filozofii? Każda nauka ma swoje osobliwości, dzięki którym jest interesująca dla innych nauk, dla nauki w ogóle, dla filozofii. Poniżej zostaną przedstawione te swoistości fizyki, które czynią ją atrakcyjną dla filozofii, zwłaszcza dla takich działów filozofii teoretycznej, jak ontologia, epistemologia oraz metodologia. Będzie tu zatem mowa o tym, czym jest fizyka dla filozofa. Pierwszą ważną cechą fizyki jest jej przynależność do nauk ścisłych, do których zalicza się także chemię, biologię molekularną, językoznawstwo matematyczne, ekonometrię, niektóre nauki techniczne oraz oczywiście logikę i matematykę. Dlaczego Anglosasi oraz Frankowie przez nauki (sciences) rozumieją w zasadzie tylko nauki ścisłe? Dlatego, że sądzą, iż tylko one dostarczają rzetelnej…

  • Kant - sądy syntetyczne a priori
    Filozofia

    Immanuel Kant – sądy syntetyczne a priori (Ka2)

    Obrazek: Młody Immanuel Kant, prawdopodobnie jako absolwent uniwersytetu. Immanuel Kant –  sądy analityczne i syntetyczne, to drugi wpis dotyczący filozofii największego filozofa czasów nowożytnych. Chodzi tu o sądy analityczne i syntetyczne oraz poznanie a priori i a posteriori.  Sądy Dużo wiedzy o świecie przyrodzie i wartościach – jak wspomina Immanuel Kant – przekazała mu matka, za co jest jej bardzo wdzięczny. Po latach Kant zwierzał się: „Nie zapomnę mojej matce tego nigdy, gdyż ona zaszczepiła we mnie i rozwijała pierwszy zarodek dobra; otworzyła mi serce na piękno natury, poruszyła i rozwijała mą pojętność i jej nauka miała wiecznie trwały, zbawienny wpływ na moje całe życie”. Dorosły Kant wspomina, że jego…

  • Polska Szkoła Matematyczna
    Matematyka

    Polska Szkoła Matematyczna

    Polska Szkoła Matematyczna, która uzyskała rozgłos światowy, zaczęła się kształtować na uniwersytetach w Krakowie i Lwowie jeszcze przed II wojną światową. Jej zalążek stanowiła grupa matematyków utworzona w roku 1911 we Lwowie przez Wacława Sierpińskiego (od 1910 prof. Uniw. Lwowskiego, od 1919 prof. Uniw. Warszawskiego), do której należeli także Zygmunt Janiszewski (od 1918 r. prof. Uniw. Warszawskiego) i Stefan Mazurkiewicz (od 1919 r. prof. Uniw. Warszawskiego). Początki Polskiej Szkoły Matematycznej W r. 1917 Janiszewski opublikował artykuł programowy O potrzebach matematyki w Polsce, Postulował w nim, aby skupić aktywnych badaczy na jednym powstałym niedawno obszarze matematyki (chodziło o teorię mnogości), jak też założenie czasopisma poświęconego tej tematyce oraz publikującego wyłącznie w…

  • Dyscypliny matematyki
    Matematyka

    Dyscypliny matematyki

    Dyscypliny matematyki, to współcześnie bardzo szeroki temat, dlatego omówię tylko niektóre. Ważną dyscypliną matematyki współczesnej jest – obok algebry, topologii, geometrii, logiki – analiza.  David Hilbert nazwał ją kiedyś (w 1926 r.) „najkunsztowniej i najpiękniej rozgałęzioną budowlą matematyczną”. Rachunek prawdopodobieństwa natomiast jest istotny, zwłaszcza w zastosowaniach. Rachunek prawdopodobieństwa Początki jego sięgają XVII stulecia, kiedy to doczekał się pierwszego opracowania (po wcześniejszych już opisach). Dokonali tego Pierre Fermat oraz Blaise Pascal. Po kolejnych pracach w następnych wiekach, duży wkład w rozwój teorii prawdopodobieństwa wniósł matematyk rosyjski Andriej Kołmogorow, który dokonał pełnej aksjomatyzacji rachunku w latach trzydziestych XX wieku. W otoczeniu Kołmogorowa pracowało wielu matematyków, m.in. Aleksander Chińczyn, który metody prawdopodobieństwa zastosował do…

  • Historia nauki
    Filozofia nauki

    Historia nauki

    Obrazek: Smok chiński, stworzenie mityczne Historia nauki – nauka ma swoje korzenie w myśleniu mitologicznym, które poprzedzało myślenie racjonalne, znamionujące naukę. Dla wczesnej historii nauki duże znaczenie miało połączenie tradycji religijnej z tradycją astronomiczną. Takie połączenie można zaobserwować w Mezopotamii, Egipcie, Indiach i Ameryce Centralnej, a częściowo także w Chinach.  Mitologiczne początki Porządek i regularność większości zjawisk niebieskich, zakłócany niekiedy przez zjawiska nadzwyczajne, takie jak komety i gwiazdy nowe, a także osobliwe ruchy planet, stanowiły niewątpliwie intelektualną zagadkę dla pierwotnego człowieka. W poszukiwaniu porządku i regularności umysł ludzki nie mógł znaleźć lepszego wzorca wiedzy pewnej, niż wyniki obserwacji zjawisk niebieskich. W tym sensie astronomia była pierwszą nauką, która pozostawała królową…

  • Rozwój matematyki: system dedukcyjny
    Matematyka

    Rozwój matematyki: system dedukcyjny, teoria mnogości

      Rozwój matematyki zaczął się od arytmetyki, algebry i geometrii. Nic też dziwnego, że początkowo matematyka była określana jako nauka o liczbach i figurach geometrycznych. Matematyka należy do najstarszych nauk, których korzenie sięgają starożytnego Egiptu oraz Mezopotamii. Jako odrębna nauka ukształtowała się w Grecji w IV w. p.n.e. Wtedy to Euklides stworzył pierwszy system dedukcyjny zwany geometrią euklidesową. System dedukcyjny System dedukcyjny to taki zbiór twierdzeń, w którym z twierdzeń wyjściowych zwanych aksjomatami lub postulatami wyprowadza się w sposób logicznie niezawodny wszystkie dalsze twierdzenia zwane tezami systemu. W całej swej 25-wiekowej historii matematyka nigdy nie była nauką tak żywotną jak obecnie. Wcześniej, najbardziej rozwijała się u swych początków w starożytnej Grecji. Następnie w…