-
Ruch volkistowski – “duch germański” (EuN6)
Obrazek: wieś współczesna w Szwajcarii. Zapewne wieś w XIX wieku, gdy rozwijał się ruch volkistowski, wyglądała inaczej, skromniej. Jednak to właśnie wieś, a nie miasto, uprawa roli, a nie przemysł oraz prosty lud wiejski, a nie inteligencja pracująca – miały zapewnić odrodzenie narodu niemieckiego. Miały przywrócić mitycznego “ducha germańskiego”. Geneza ruchu volkistowskiego Badając genezę ruchu volkistowskiego przed I wojną światową, można dojść do oczywistego stwierdzenia, że Ernst Haeckel odgrywał doniosłą rolę w jego powstaniu i rozwoju. Jak zauważa Daniel Gasman (specjalista w dziedzinie historii europejskiej tego okresu), wszyscy propagandziści Volku byli niewątpliwie pod dużym wpływem jego nauczania. Stanowił on także inspirację i źródło wiedzy dla innych rozmaitych nurtów intelektualnych, które…
-
Wilhelm Schallmayer (EuN4)
Obrazek: Chiny – uprawy rolne. Wilhelm Schallmayer przebywał jakiś czas w tym ciekawym kraju i twierdził, że Chińczycy nie są wcale gorsi od rasy białej. Jednym z czołowych kontynuatorów Haeckela był jego uczeń, lekarz i uczony Wilhelm Schallmayer (1857–1919). Za początek zaangażowania Schallmayera w eugenikę można przyjąć jego pierwszą publikację z 1891 r. Był to krótki traktat O zagrażającym zwyrodnieniu fizycznym narodów cywilizowanych i upaństwowieniu stanu lekarskiego. Autor wyrażał w nim lęk o kondycję zwłaszcza cywilizacji zachodniej, a w szczególności narodu niemieckiego. Inny jego traktat – Dziedziczność i selekcja w historii życia narodów, z 1903 r. – stał się „podręcznikiem” dla pierwszej generacji eugeników. Dotarł do ogromnej liczby czytelników, a znaczne jego partie…
-
Ernst Haeckel – prekursor eugeniki niemieckiej (EuN2)
Ernst Haeckel – prekursor eugeniki niemieckiej, to drugi wpis z tego cyklu. W epoce sukcesów biologii ewolucyjnej postępowała tendencja do biologizacji społeczeństwa, czyli traktowania społeczeństwa w taki sposób jak organizm biologiczny. Zaczęto porównywać świat zwierząt ze strukturą społeczną. Nastąpiły przewartościowania w perspektywie antropologicznej: człowiek przestaje być indywiduum, a zaczyna być elementem (detalem) w jednolitym „organizmie społecznym”. Człowiek jest „kolonią komórek”, tzn. nie posiada indywidualności, a zatem jednostkę można poświęcić dla dobra społeczeństwa, państwa. Twierdził tak profesor zoologii i filozof uniwersytetu w Jenie – Ernst Haeckel (1834–1919) – obrazek powyżej. Jednostka a społeczeństwo Znamienne dla Haeckela było akcentowanie harmonijnej współpracy między jednostkami dla dobra całego organizmu, jakim jest społeczeństwo. Sprzyjało to…
-
Ernst Haeckel – „niemiecki buldog Darwina” (EuN1)
Ernst Haeckel – „niemiecki buldog Darwina”, to ten, który adaptował ewolucjonizm i darwinizm na terenie Niemiec i który zapoczątkował eugeniczny proces doskonalenia i zarazem rozumienia społeczeństwa. Nazwany „niemieckim buldogiem Darwina” – torował drogę niemieckim darwinistom i eugenikom, wytykając zgubne skutki opieki medycznej i filantropii. Obrazek wyróżniający: Stara, groteskowa rekonstrukcja pitekantropusa, zwana Pithecanthropus europaeus (alalus), studium przygotowawcze G. von Maxa. Obraz olejny był prezentem urodzinowym (w 1894 r.) dla Ernsta Haeckela. E. Haeckel (1834–1919) był uczonym, głównie zoologiem i filozofem, profesorem na uniwersytecie w Jenie. Odkrył i opisał tysiące gatunków zwierząt. Wydał mnóstwo prac naukowych z własnymi rysunkami. Był też prekursorem eugeniki niemieckiej (o czym będzie w następnym wpisie) oraz twórcą Ligi…
