• Tożsamość
    Filozofia,  Medycyna

    O tożsamości osoby ludzkiej (Tr2)

    O tożsamości osoby ludzkiej  Pytanie o tożsamość osoby ludzkiej wciąż powraca, jako pytanie ważne, ale i trudne zarazem z uwagi na ograniczone możliwości dotarcia do tego, co ponadzmysłowe, co idealne. To pytanie skierowane jest do wewnątrz, wszak jest to pytanie o własną istotę, pytanie o siebie samego. Ostatnio, zagadnienie to bywa też obiektem badań empirycznych, gdyż człowiek, coraz częściej postrzegany jest jedynie w swoim fizycznym wymiarze. Za wartości rzeczywiste zatem uznaje się to, co można zobaczyć i dotknąć, i co na dodatek, można posiąść, a nie to, co można tylko rozumem i uczuciem ogarnąć, i co dotyczy „tego tylko”, kim się jest lub chociażby chce się być. Co to jest…

  • Czy myśli materializują się
    Filozofia,  Sylwia pyta

    Czy myśli materializują się w naszej rzeczywistości?

    Sylwia pyta: “Czy myśli materializują się w naszej rzeczywistości? Co sądzisz o tym? Przyznam, że jestem tego żywym przykładem. Uważam, że «dostajemy» często to, o czym długo i intensywnie myślimy i że podobne przyciąga podobne. Nie wiem, czy dobrze to ujęłam? Jestem ciekawa jak to widzisz?” Nadzwyczaj trudno jest udzielić wyczerpującej odpowiedzi na ten temat. Właściwie, dokonanie jakiejkolwiek mądrej analizy powyższego zagadnienia jest skomplikowane, o ile w ogóle wykonalne, przynajmniej przeze mnie. Ale może spróbuję podzielić się kilkoma refleksjami, które mi się nasunęły. [Kwestia: “podobne przyciąga podobne” wymaga odrębnego opracowania, gdyż jest to innego rodzaju problematyka]. Materializowanie myśli przez działanie W tej kwestii ludzie mają różne doświadczenia. Jedni, pomyślą krótko,…

  • Platon - eugenika starożytna
    Eugenika,  Filozofia

    Platon – eugenika starożytna. Arystoteles – krytyka państwa Platona

    Platon (427–347 r. p.n.e.), fresk Rafaela Santi (1483–1520) z 1509 r. Platon – eugenika starożytna, czyli preeugenika, to trzeci wpis, z zakresu eugeniki starożytnej. Omawiam tu niezrealizowaną wizję organizacji państwa o totalitarnym charakterze, jaką Platon (jeden z największych greckich filozofów) zawarł w swym dziele, Państwo. Stosunki społeczne, zwłaszcza rodzinne, zaprojektowane zostały na eugenicznych zasadach, które jaskrawo kolidowały z etosem greckiego “polis”. Ustrój państwa Receptą na najlepiej sprawowaną władzę miały być rządy filozofów w ustroju zwanym – timokracją (timé, grec. – cześć, zaszczyt). Chociaż Platon przyznawał, że nie ma „dla niego wyrazu, który by był w użyciu – trzeba by go nazwać timokracją albo timarchią”.  Platon prorokował powolną degenerację ustrojów poprzez upadek kultury duchowej oraz zaniedbanie przez państwo nauki i sztuki. Przewidywał również…

  • Sparta -Likurg
    Eugenika,  Filozofia

    Sparta, Likurg: twórca ustroju i prawodawca

    Obrazek: Teatr w starożytnej Sparcie. W tle widać pasmo gór Tajget Sparta, Likurg: twórca ustroju i prawodawca, to drugi wpis, w którym przedstawiam (oprócz ogólnych wiadomości o starożytnej Sparcie) praktyki eugeniczne stosowane na długo przedtem, zanim Francis Galton użył po raz pierwszy terminu “eugenika” (1883 r.).  I z tej racji nazywam je preeugeniką. Kilkanaście zdań o starożytnej Sparcie Sparta powstała po przybyciu plemienia Dorów na Półwysep Peloponeski, które ok. X wieku p.n.e. podporządkowało rdzenną ludność. W IX w. p.n.e. stworzono w dorzeczu Eurotasu wspólnotę pięciu wsi i nazwano Spartą. Wkrótce Spartanie zawładnęli całym terenem Lakonii, a następnie podbili sąsiednią Mesenię w dwóch wojnach w VIII/VII w. p.n.e. Po nieudanym podboju oddalonej…

  • Historia nauki
    Filozofia nauki

    Historia nauki

    Obrazek: Smok chiński, stworzenie mityczne Historia nauki – nauka ma swoje korzenie w myśleniu mitologicznym, które poprzedzało myślenie racjonalne, znamionujące naukę. Dla wczesnej historii nauki duże znaczenie miało połączenie tradycji religijnej z tradycją astronomiczną. Takie połączenie można zaobserwować w Mezopotamii, Egipcie, Indiach i Ameryce Centralnej, a częściowo także w Chinach.  Mitologiczne początki Porządek i regularność większości zjawisk niebieskich, zakłócany niekiedy przez zjawiska nadzwyczajne, takie jak komety i gwiazdy nowe, a także osobliwe ruchy planet, stanowiły niewątpliwie intelektualną zagadkę dla pierwotnego człowieka. W poszukiwaniu porządku i regularności umysł ludzki nie mógł znaleźć lepszego wzorca wiedzy pewnej, niż wyniki obserwacji zjawisk niebieskich. W tym sensie astronomia była pierwszą nauką, która pozostawała królową…

  • Problemy nieskończoności świata
    Filozofia przyrody i Kosmologia

    Problemy nieskończoności świata (1)

    Z tematu Problemy nieskończoności świata omówię (w tym wpisie) następujące zagadnienia: Ilościowe i jakościowe problemy nieskończoności świata Problemy nieskończoności Wszechświata związane z  czasem i przestrzenią Problem materialnej i przestrzennej nieskończoności Wszechświata: a. stanowisko starożytnych b. stanowisko nauki nowożytnej (1600 r.–1900 r.) c. stanowisko nauki współczesnej (XX w.) oraz zagadnienia: Nieskończoność a nieograniczoność materialna i  przestrzenna Wszechświata Problem genetycznej i czasowej nieskończoności Wszechświata Nieskończoność a nieograniczoność genetyczna i czasowa Wszechświata Problemy nieograniczoności Wszechświata Problem wieczności Wszechświata w następnym wpisie, pod nazwą Czy świat jest nieskończony? 1. Ilościowe i jakościowe problemy nieskończoności świata Problemy nieskończoności Wszechświata podejmuje filozofia i kosmologia. Można podzielić je na problemy ilościowe i jakościowe. Przykłady problemów ilościowych: czy ilość materii jest…

  • Paradoksy Zenona
    Filozofia,  Ontologia

    Paradoksy Zenona (On15)

    Obrazek: Zenon z Elei pokazuje młodzieży drzwi do Prawdy i Fałszu Paradoksy Zenona, to “dowody” na nieistnienie ruchu. Zenon z Elei (jak i Szkoła Eleatów) głosił, że ruch w ogóle nie istnieje. Prawdziwy byt jest jednolity i niezmienny. Ruch jest jedynie pozorem, złudzeniem naszych zmysłów. (Zmysły nas często mylą. Na przykład kij zanurzony w wodzie wydaje się zawsze złamany, z uwagi na to, że promienie świetlne wpadające do ośrodka o innej gęstości, w tym wypadku z powietrza do wody, zmieniają swój kierunek, czyli “załamują się”. Zjawisko to było znane także w ówczesnej Grecji). Należy wierzyć rozumowi – uważał – który dowodzi, że ruch jest niemożliwy. Zenon sformułował cztery „dowody” – paradoksy – na…

  • Czy ruch jest atrybutem materii
    Filozofia,  Ontologia

    Czy ruch jest atrybutem materii? (On13)

    Obrazek: Wybuch bomby atomowej Czy ruch jest atrybutem materii? Można też zapytać inaczej:  czy istnieje materia bez ruchu?  Wiele dyskusji w całej historii filozofii wywoływała kwestia, czy ruch jest atrybutem (własnością nieodłączną) materii, czy też przysługuje jedynie niektórym obiektom materialnym. Omówię trzy etapy podejścia do tego problemu. 1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych 2. Stanowisko filozofii i nauki nowożytnej (lata około 1600-1900) 3. Stanowisko nauki współczesnej (XX wiek)   1. Stanowisko Starożytnych i Średniowiecznych Stosunek ruchu do materii badały cztery szkoły filozofii greckiej. (1) Szkoła Jońska (VI i V w. p.n.e.) Uznawała ruch za atrybut materii. Wynikało to z poglądu zwanego hylozoizmem, według którego wszelka materia jest ożywiona. Życie jest procesem, skoro…

  • Materializm, idealizm, dualizm
    Filozofia,  Ontologia

    Materializm, idealizm, dualizm (On8)

    Obrazek: Demokryt wśród Abderytów. Demokryt (V/IV w. p.n.e.) uchodzi za twórcę materializmu Materializm, idealizm, dualizm: stosunek materii do ducha (przyrody do myślenia), to zagadnienie nazywane często podstawowym zagadnieniem filozofii. Wpisuje się ono w spór między materializmem, idealizmem i dualizmem o istnienie materii i ducha oraz o ich wzajemny stosunek. 1. Podstawowe zagadnienie filozofii i jego dwa aspekty (genetyczny i aktualny) Kolejny ważny podział filozofii wynika z rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia filozofii: zagadnienia stosunku materii do ducha (przyrody do myślenia). Można je sformułować w pytaniu: Jaki jest stosunek materii do ducha? Zawiera ono w sobie dwie bardziej szczegółowe kwestie, zwane aspektami podstawowego zagadnienia filozofii. Aspekt pierwszy, zwany genetycznym, brzmi: co jest pierwotne materia czy…

  • Monizm, dualizm, pluralizm
    Filozofia,  Ontologia

    Monizm, dualizm, pluralizm (On7)

    Obrazek: Rene Descartes (Kartezjusz) Spór między materializmem, idealizmem o istnienie materii i ducha oraz o ich wzajemny stosunek, temat: Monizm, dualizm, pluralizm. Kartezjusza, podobnie jak wcześniejszych filozofów, interesowało pytanie: z ilu bytów samoistnych (substancji) składa się świat? W odpowiedzi na to pytanie wyróżnia się trzy stanowiska: monizm dualizm pluralizm Monizm Monizm (gr. monos – jeden, jedyny, pojedynczy) głosi, że świat składa się z jednej substancji, stanowiącej zasadę świata: materialnej albo duchowej. Wyróżnia się zatem (1) monizm materialistyczny – według którego istnieje wyłącznie materia oraz (2) monizm idealistyczny – zdaniem którego istnieje tylko substancja duchowa. (1) Monistą materialistycznym był Demokryt – zwany ojcem materializmu, według którego zarówno ciała jak i dusze są zbudowane z materialnych…