Płaszczyzny ujmowania nauki
Filozofia nauki

Płaszczyzny ujmowania nauki

Naukę charakteryzuje wysoki status poznawczy. Zapewniają jej to metody jakie stosuje oraz język, jakim nauka się posługuje. Pod względem poznawczym wydaje się być wiedzą najlepszą, najbardziej adekwatnie opisującą rzeczywistość. Najważniejsze wyniki badań naukowych stanowią prawa i teorie naukowe. Wymagają one uzasadnienia, które polega na konfrontacji przewidywań na nich opartych z rezultatami doświadczenia: z wynikami obserwacji, pomiarów i eksperymentów. Nauka jest jednym z rodzajów wiedzy ludzkiej. Jako rzeczywistość społeczna jest tworem złożonym i wieloaspektowym.

Płaszczyzny ujmowania nauki

Nauka nie jest jedynie wiedzą naukową. Pełne zrozumienie czym jest nauka, wymaga uwzględnienia aż siedmiu jej aspektów, w których może być ujmowana1Jan Such, Małgorzata Szcześniak, Filozofia nauki, Wyd. Naukowe UAM (wyd. V), Poznań 2006, s. 9–10..

Mikołaj Kopernik (pomnik w Toruniu)

Nauka to:

  • Pewien gatunek wiedzy, to znaczy „wiedza naukowa”, różniąca się od wiedzy potocznej i innych gatunków wiedzy ludzkiej.
  • Pewien rodzaj działalności: „działalność naukowo-badawcza”. Działalność ta nazywana jest często „praktyką naukową”, której rezultatem jest właśnie wiedza naukowa.
  • Określony sposób badania rzeczywistości, czyli „metoda naukowo-badawcza”.
  • Zespół uczonych i naukowców, którzy zawodowo poznają świat, inaczej mówiąc, „społeczność naukowa”.
  • Zespół instytucji naukowych, to znaczy, „instytucja naukowa”, złożona z akademii nauk, szkół wyższych oraz rozmaitych instytutów naukowo-badawczych wdrażających osiągnięcia naukowe do różnych dziedzin życia społecznego.
  • „Świadomość naukowa” istniejąca obok takich form świadomości społecznej, jak świadomość polityczna, prawna, religijna, filozoficzna, etyczna czy estetyczna.
  • Składnik siły wytwórczej nowoczesnego społeczeństwa, „naukowa siła wytwórcza”. Poczynając od połowy XIX w. nauka zaczyna bezpośrednio uczestniczyć w wytwarzaniu najnowocześniejszych urządzeń technicznych, takich jak samoloty, rakiety, lasery, elektrownie atomowe, maszyny liczące, urządzenia telekomunikacyjne itp., stając się tym samym, siłą wytwórczą społeczeństwa.

Powyższe aspekty nauki są przedmiotem badania przede wszystkim filozofii nauki. Filozofia nauki zwana jest też teorią nauki (niekiedy metodologią nauk) lub nauką o nauce2Stanisław Ossowski, O nauce, PWN, Warszawa 1967, s. 91–102., czyli metanauką. “Naukami pokrewnymi lub pomocniczymi w stosunku do filozofii nauki są m.in. historia nauki, socjologia nauki, psychologia nauki, logika i oczywiście filozofia”3Michał Heller, Filozofia nauki, Wyd. Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Kraków 1992, s. 12..

 

 

Literatura
  • Heller M., Filozofia nauki, Wyd. Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Kraków 1992.
  • Ossowski S., O nauce, PWN, Warszawa 1967.
  • Such J., M. Szcześniak, Filozofia nauki, Wyd. Naukowe UAM (wyd. V), Poznań 2006.

Iva Kalina, 7.08.2017 (24.06.2016)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *