-
Ogólna teoria względności (OTW)
Obrazek: Trójkąt Riemanna na sferze oraz trójkąt Euklidesa na płaszczyźnie Ogólna teoria względności (OTW), opracowana przez Alberta Einsteina w 1915 r., ustaliła nowe fundamentalne własności czasu i przestrzeni (czasoprzestrzeni). Główną z nich jest zależność czasu i przestrzeni od rozkładu i gęstości materii: w pobliżu wielkich mas czasoprzestrzeń jest zakrzywiona dodatnio, czyli jest czasoprzestrzenią Riemanna. Zamiast: zakrzywienie czasoprzestrzeni można też mówić: krzywizna czasoprzestrzeni. Czasoprzestrzeń Bernharda Riemanna różni się od czasoprzestrzeni Hermanna Minkowskiego tym, że czasoprzestrzeń Minkowskiego jest płaska, niezakrzywiona, euklidesowa (ściślej mówiąc jest “pseudoeuklidesowa”, prawie euklidesowa, gdyż współrzędne przestrzenne występują w niej ze znakiem +, natomiast przestrzenna czasowa – ze znakiem –); a czasoprzestrzeń Riemanna jest zakrzywiona, nieeuklidesowa. Zakrzywienie czasoprzestrzeni może być dodatnie…
-
Szczególna teoria względności (STW)
Obrazek: ślimak przyśpiesza do prędkości światła, ale niestety jej nie osiągnie, gdyż – w odróżnieniu od kwantu światła – posiada masę spoczynkową Szczególna teoria względności (STW), zbudowana przez Alberta Einsteina w 1905r., zawiera nowe wyniki dotyczące czasu i przestrzeni, które można ująć w następujących punktach: 1. Kontrakcja (skrót) Lorentza, 2. Dylatacja (spowolnienie) czasu, 3. Czasoprzestrzeń Minkowskiego, 4. Stożek świetlny, 5. Interwał czasoprzestrzenny, 6. Wielkości absolutne i względne w STW. 1. Kontrakcja (skrót) Lorentza Kontrakcja, czyli skrót Lorentza dotyczy przestrzeni, którą może reprezentować (jednowymiarowo) długość ciała L. Długość ciała L zależy od prędkości V, z jaką to ciało się porusza: im ciało porusza się szybciej, tym jest krótsze. Rozmiar ciała równoległy do ruchu skraca się zgodnie z wzorem: L1 – długość ciała w ruchu LO –…
-
Przyczyny powstania eugeniki i ruchu eugenicznego
Obrazek: Fabryka Richarda Hartmanna w Chemnitz, 1868 r. Przyczyny powstania eugeniki i ruchu eugenicznego są dość liczne, różnorodne i przejawiają się na rozmaitych płaszczyznach. W moim przekonaniu niezwykle istotnym czynnikiem było podłoże intelektualne postoświeceniowej Europy. Główne przyczyny Główne okoliczności, które doprowadziły do powstania ruchu eugenicznego w XIX w., dotyczą sytuacji (1) w sferze naukowej (chodzi przede wszystkim o rozwój nauk biologicznych), (2) w sferze społecznej i ekonomicznej, a także (3) sferze ideologicznej (mam tu na myśli pojawienie się nurtu pozytywistycznego oraz upowszechnienie postaw materialistycznych). Sfera naukowa, być może, nie była tu determinantem przesądzającym, chociaż mogła stanowić poważny impuls na drodze poszukiwań odpowiednich metod w celu udoskonalenia gatunku homo sapiens. Imponujący rozwój nauk, i…
-
Czy Karol Darwin był socjaldarwinistą?
Obrazek: Karol Darwin, bardzo schorowany, na rok przed śmiercią w 1882 r. Czy Karol Darwin był socjaldarwinistą?, to nieco błędne pytanie, ponieważ rozkwit socjaldarwinizmu nastąpił tuż przed XX stuleciem, chociaż nurt ten formował się już nieco wcześniej. Zresztą Darwin pod koniec swego życia (zmarł w 1882 r.) był już mocno schorowany i nie brał czynnego udziału w życiu publicznym, w licznych przedsięwzięciach inicjowanych przez naukową brytyjską elitę. Dlatego należałoby zapytać: Czy Karol Darwin mógłby być socjaldarwinistą? Zanim jednak postawię to pytanie, rozważę najpierw, czy socjaldarwinizm wywodzi się z darwinizmu, bowiem spotyka się różne stanowiska w tej kwestii. Czy socjaldarwinizm wywodzi się z darwinizmu? Zastanawiam się też, czy słusznie termin socjaldarwinizm prowadzi nas do osoby…
-
Darwinizm i socjaldarwinizm w eugenice
Obrazek: Karol Darwin jako 21 letni młodzieniec; obraz namalowany przez Georga Richmonda Wpis Darwinizm i socjaldarwinizm w eugenice traktuje o związkach radykalnego modelu eugeniki z darwinizmem i socjaldarwinizmem. (Także trochę o zależnościach pomiędzy twórcami i ich teoriami). Założenia darwinizmu i socjaldarwinizmu kształtowały przekonania eugeników i posłużyły do sformułowania ich koncepcji, niezależnie od samego twórcy eugeniki – Francisa Galtona. Jeśli chodzi o etiologię eugeniki przedstawiam ją w materiale: Przyczyny powstania eugeniki. Natomiast we wpisie J.-B. de Lamarck – łagodny model eugeniki, omawiam łagodny model eugeniki z programem socjalnym. Eugenika oczywiście jest jedna, ale zdecydowanie można zauważyć dwa jej modele. Jeden oparty jest na założeniach lamarkizmu i ten nazywam łagodnym modelem eugeniki. Drugi natomiast – oparty na założeniach…
-
Darwinizm jako spiritus movens eugeniki
Darwinizm jako spiritus movens eugeniki, czyli “duch sprawczy” eugeniki, to konstatacja, której trudno byłoby zaprzeczyć. Darwinizm jest tą najważniejszą i najbardziej ogólną przyczyną, jednak trzeba zaraz dodać, że nie – wyłączną (o czym piszę w materiale: Przyczyny powstania eugeniki). Oczywiście mowa jest o eugenice radykalnej ufundowanej na podłożu darwinowskim. Została ona ukształtowana na darwinowskiej teorii doboru naturalnego i walki o byt oraz nierówności rasowej populacji ludzkiej. Ruch higieniczny oraz ruch eugeniczny Darwinizm przemienił zapatrywania działaczy wcześniejszego nieco ruchu higienicznego (lub higieniczno-społecznego), opartego na założeniach Lamarcka. Ruch eugeniczny wyrósł z ruchu higienicznego i częściowo był jego kontynuatorem, przynajmniej na początku, tj. bezpośrednio po ogłoszeniu rewolucyjnej teorii Darwina, a później stał się opozycyjny. Ruch…
-
Sława ewolucji. Stosunek socjaldemokracji do darwinizmu
Obrazek – Ewolucjoniści: Jean B. de Lamarck, Karol Darwin, Ernst Haeckel, Etienne Geoffroy St. Hilaire Sława ewolucji z Wielkiej Brytanii niesłychanie szybko dotarła do wszystkich krajów europejskich i Ameryki. Prawie natychmiast teoria o ewolucyjnym rozwoju gatunków wykładana była w szkołach i na uniwersytetach. O ewolucji i Darwinie pisały rozmaite czasopisma naukowe, a temat ten stał się modny na zebraniach i w salonach. Pojawiło się też natychmiast wielu zwolenników i kontynuatorów, ale także mnóstwo krytyków i antagonistów. Uznanie ewolucjonizmu w Wielkiej Brytanii W Wielkiej Brytanii, gdzie oczywiście myśl Darwina (ewolucjonizm, dobór naturalny, walka o byt) została najżyczliwiej przyjęta, nie brakowało antagonistów, ale opozycja była dość słaba i nietrwała. Znacznie gorzej przedstawiała się sytuacja…
-
Darwin i ewolucjonizm u podstaw eugeniki
Obrazek: Szympansy To pierwszy (z trzech) wpis o roli Karola Darwina, ewolucjonizmu i darwinizmu w ukształtowaniu naukowego i społeczno-politycznego podłoża eugeniki, który skrótowo ujęłam: Karol Darwin i ewolucjonizm u podstaw eugeniki. Rzecz jest dość złożona ze względu na znaczenie samej teorii ewolucji dla biologii i nauki w ogóle. Tutaj skupię się na pokazaniu oddziaływania ewolucjonizmu i samego K. Darwina na tworzenie eugeniki. (Następne wpisy, to: Sława ewolucji: stosunek socjaldemokracji do darwinizmu, Darwinizm jako spiritus movens eugeniki, Darwinizm i socjaldarwinizm w eugenice oraz Czy Karol Darwin był socjaldarwinistą?). Ewolucjonizm Herberta Spencera Herbert Spencer (1820–1903) zastosował szeroko zasadę ewolucjonizmu w swoim systemie filozoficznym, odnosząc ją do wszystkich poziomów: do świata organicznego, społecznego, kulturalnego…
-
Światopogląd i filozofia w Rzeszy Niemieckiej (RzN4)
Światopogląd i filozofia w Rzeszy Niemieckiej odegrały ogromną rolę w tworzeniu ruchu narodowosocjalistycznego, budowaniu jego siły i skuteczności, w ujarzmieniu wielu milionów umysłów niemieckich mężczyzn i kobiet, a także dzieci. Dlatego zagadnieniu temu postaram się poświęcić kilka kolejnych Wpisów w bloku tematycznym (Welt): Weltanschauung (światopogląd) Hitlera oraz czołowych nazistów: idee, ideologie, mity… Adolf Hitler w Mein Kampf pisał: Idee i systemy filozoficzne, jak również ruchy oparte na zdecydowanych podstawach duchowych, prawdziwe czy nie, nie mogą być przezwyciężone przez zastosowanie siły na pewnym etapie, z wyjątkiem jednej sytuacji. Mianowicie, gdy użycie siły jest w służbie nowej idei lub światopoglądu, który zapłonie nowym ogniem. Idea, ideologia Partia Hitlera, jak wszystkie inne, miała także…
-
Etapy rozwoju i postępu przyrody
Obrazek: Szympans karłowaty (bonobo), najbliżej z wszystkich małp spokrewniony z człowiekiem W zagadnieniu Problematyka rozwoju omówię następujące zagadnienia: 1. Triada kategorii opisujących dynamikę rzeczywistości, czyli ruch, rozwój i postęp. 2. Etapy rozwoju i postępu przyrody, w którym przedstawię trzy takie etapy: pierwszy to przyroda nieożywiona, drugi – przyroda ożywiona, a trzeci, to przyroda społeczna. W ostatnim punkcie przedstawię 3. Kryteria postępu w przyrodzie. 1. Triada kategorii opisujących dynamikę rzeczywistości: ruch, rozwój, postęp Ruch jest najszerszym pojęciem, gdyż oznacza wszelką zmianę obiektu: wewnętrzną i zewnętrzną, zarówno ilościową jak i jakościową, poczynając od zmiany położenia obiektów w przestrzeni. Rozwój jest pojęciem węższym, jest to zmiana kierunkowa (ma ustalony kierunek), uporządkowana w…
