-
Falsyfikacja i konfirmacja – odmiany sprawdzania empirycznego
W naukach empirycznych stosuje się cztery rodzaje sprawdzania. Należą do nich: weryfikacja, falsyfikacja, konfirmacja, dyskonfirmacja. Najważniejsze z nich, to falsyfikacja i konfirmacja. Cztery rodzaje sprawdzania empirycznego Weryfikacja praw i teorii, która zawiera najistotniejsze wyniki badań naukowych, nie jest możliwa, ponieważ niewykonalne jest przebadanie całego Wszechświata w celu potwierdzenia ich prawdziwości. Uwaga ta dotyczy także wszystkich twierdzeń ściśle ogólnych, gdyż ich zasięg czasoprzestrzenny jest nieograniczony. Dyskonfirmacja natomiast, nie ma istotnego znaczenia, jej rola jest raczej przejściowa. Wynika to stąd, że jeśli prawo lub teoria poddawane są dyskonfirmacji, to z czasem dąży się do ich obalenia czyli falsyfikacji. Prowadząc analizy metodologicznych procedur sprawdzania praw i teorii naukowych, najwięcej uwagi poświęca się procedurom konfirmacji oraz…
-
Rodzaje sprawdzania empirycznego
Rodzaje sprawdzania empirycznego – główny podział Rodzaje sprawdzania empirycznego: główny podział to sprawdzanie pozytywne oraz negatywne. Sprawdzanie empiryczne pozytywne może być całkowite, zwane weryfikacją albo częściowe, zwane potwierdzeniem lub konfirmacją. Z kolei sprawdzanie negatywne to bądź wykazywanie fałszywości danego twierdzenie jeszcze nieuznanego za fałszywe – czyli falsyfikacja, bądź też postępowanie zmierzające do zmniejszenia jego pewności na podstawie jego logicznych następstw – t.j. dyskonfirmacja. Weryfikacja (łac. veritas – prawda) to uzasadnienie prawdziwości danego twierdzenia lub zbioru twierdzeń. Termin ten bywa niekiedy stosowany w szerszym znaczeniu, kiedy weryfikacją nazywa się wszystkie rodzaje sprawdzania empirycznego, a nawet wszystkie rodzaje uzasadniania. Konfirmacja to weryfikacja “częściowa” twierdzenia, częściowe jego potwierdzenie, zwiększenie wiarygodności. Z uwagi na wieloznaczność terminu konfirmacja, Karl Popper wprowadził określenie „koroboracja”, rozumiane jako potwierdzenie, ale nie w…
-
Rodzaje uzasadniania naukowego
Rodzaje uzasadniania naukowego to dowodzenie oraz sprawdzanie empiryczne. Uzasadnianie twierdzeń odbywa się na drodze odwołania się: albo do ich założeń (tj. do ich racji), czyli twierdzeń, z których one wynikają, i wtedy mówi się o dowodzeniu, albo do ich implikacji (konsekwencji, następstw), czyli twierdzeń, które z nich wynikają, i wówczas dochodzi się do sprawdzania empirycznego. Podstawowe rodzaje uzasadniania naukowego Główne rodzaje uzasadniania naukowego – jak widać na poniższym schemacie – to dowodzenie oraz sprawdzanie empiryczne. Ogólny schemat uzasadniania twierdzeń naukowych Dowodzenie jest podstawową metodą uzasadniania w naukach matematycznych (logice i matematyce), zwanych też tradycyjnie naukami formalnymi. Natomiast sprawdzanie empiryczne stanowi podstawową metodę uzasadniania zarówno w naukach przyrodniczych, jak i społecznych, a także praktycznych (stosowanych). Dowodzenie Dowodzenie, to w zasadzie…
-
Uzasadnianie twierdzeń naukowych
Uzasadnianie twierdzeń naukowych to wykazywanie – zgodnie z obowiązującymi w określonym czasie i konkretnej nauce rygorami – że dany pogląd zasługuje na (przynajmniej wstępną) akceptację uczonych. Inaczej mówiąc, jest to przedstawienie argumentów, że istnieją pewne ważkie racje przemawiające za prawdziwością lub przynajmniej wiarygodnością tego poglądu przy braku znajomości racji przeciwnych. Co to znaczy uzasadnić coś w sposób naukowy Uczony to człowiek, który nie tylko coś twierdzi, lecz zarazem uzasadnia to, co twierdzi. Ogólnie można powiedzieć, że uzasadnić jakieś twierdzenie to tyle, co dojść do niego na takiej drodze, która bądź gwarantuje temu twierdzeniu prawdziwość, bądź zapewnia mu przynajmniej wysoki stopień prawdopodobieństwa. Uzasadnianie naukowe jest specyficznym rodzajem uzasadniania. Wyróżnia się racjonalnym charakterem…
